Essay: Intellectueel heldendom – Parbode Sneak Peek

‘Welke belangrijke periode begon er in 1876 in de Surinaamse geschiedenis?’. De studente die hij probeert aan te kijken, richt haar blik demonstratief gericht op iets onzichtbaars buiten de collegezaal. Een tweede bladert doelloos in een schrift. De rest kijkt glazig voor zich uit, de ogen van de docent ontwijkend. Een ijsbrekervraag, die hij net stelde om het college in te leiden. Met een antwoord voor het oprapen. Vertwijfeld zoekt zijn brein een verklaring voor dit stupide gedrag.

Weten ze het echt niet of vinden ze het zijn taak om het antwoord te vertellen? Zijn ze weer te laat gaan slapen? Of durven ze hun mond niet open te doen? Leren ze op de middelbare school niet zelfstandig na te denken? Een ding weet hij uit de wandelgangen zeker: dit tafereel doet zich steeds meer voor aan onze hogere onderwijsinstellingen.

In de lijst van onderwijsproblemen, heeft zich sinds enkele jaren een essentieel punt genesteld waar maar moeilijk de vinger op de leggen is. Het figureert onder een variatie aan conclusies: studenten luisteren niet, hebben geen motivatie, hun kennis is ondermaats, ze denken niet creatief en zijn totaal niet kritisch. De gemene deler is: ze zijn passief. Een groot deel heeft onvoldoende tools meegekregen om zich te redden in het hoger onderwijs.

Terug naar het college: de docent twijfelt tussen een flinke bokkenpreek of een vriendschappelijke stimulans. Per slot van rekening wordt hij volgens de moderne onderwijsnormen meer een begeleidende coach te zijn dan een afstraffende schoolfrik. Maar ja, in het vorige college was dit punt toch uitgebreid behandeld: 1876, het jaar waarin de koloniale overheid bepaalde dat de Surinaamse kinderen zonder uitzondering naar school moesten. Er was wonderwel, schoorvoetend een spontane discussie op gang gekomen: de leerplicht die in dat jaar werd ingevoerd, was deel van de assimilatiepolitiek. Een verwerpelijke vorm van dwang die de massa dwong om Nederlands te leren op school. Mocht je dan nu wel zeggen dat je blij bent dat je naar school kan, en nu, meer dan een eeuw later zelfs hoger onderwijs kunt genieten? Deze groep moeizame studenten was zowaar even wakker geworden. Eentje wist zelfs te vertellen dat haar overgrootouders nog analfabeet waren, maar dat haar grootouders schooldiploma’s behaalden, ondanks dat het Nederlands voor hen een vreemde taal was. Maar streng dat de onderwijzers waren! Owee als je lastig was of je lessen niet kon opzeggen, dan zwaaide er wat met de tamarindezweep…

Dat beelde klopte. Vanaf 1876, was lesjes opdreunen gedurende een groot deel van de twintigste eeuw de norm. Lichamelijke straffen waren normaal, en wie Sranantongo sprak moest zijn mond gaan wassen. Doch, veelvuldige bezuinigingen leiden tot zeer beroerd onderwijs. Onderzoek van Gobardhan (2001) toont aan dat de instroom van onderwijsopleidingen zo slecht was, dat het niveau er niet uit te halen viel. En toch, op wonderbaarlijke wijze kwam er op een of andere manier vooruitgang. Nee, we gaan niet vragen de moeder die een kind heeft gebaard van een verkrachter te vragen of ze nu blij is met die verkrachting. De vraag is niet of die assimilatiepolitiek ‘goed’ was. Uit angst lesjes uit je hoofd leren, levert geen initiatiefrijke burgers op.

Lees het hele artikel in de juni-editie van Parbode.

0

Gedeeld