Essay: Kwari’s en gronfolo’s – Parbode Sneak Peek

parbode GEPLAATST OP 21 februari 2024

373 Views

‘Het is kwari-tijd!’. Inderdaad, als ik dit schrijf ergens oktober 2023 zijn we aan het eind van de droge tijd, en dan gaan de kwaribomen in bloei! Vooral langs de Afobakaweg zie je mooie bosranden vol bomen met gele bloemen: kwari’s! Ik geef toe, je moet er oog voor hebben, de meeste mensen uit de stad hebben dit nog nooit gezien, want net als elders ter wereld kijkt de stedeling liever op zijn telefoon dan naar de mooie natuur, hij geraakt er meer en meer van vervreemd. Kwari’s zie je niet veel in de kustvlakte noch in Paramaribo en omgeving.

Door Dominiek Plouvier

Maar hier en daar zie ik eentje in bloei in Commewijne, vooral watrakwari. Vanaf Lelydorp zie je er meer, en dan vooral in het echte binnenland. Speciale bomen met mooie gele rechtopstaande pluimbloemen en met speciale vruchten eigen aan het genus Vochysia, het geslacht waar de meeste kwari’s toe behoren: wanakwari, wiswiskwari, watrakwari, aprakwari.

De boomkenners in het bos kennen ze maar al te goed, de kwari’s: het zijn immers dikke en grote bomen. Ondanks hun aantallen en hun dikke cilindrische stammen, worden ze niet zoveel gecommercialiseerd. Reden: het hout is nogal zacht, rot snel, en trekt ook vaak krom. Vroeger (misschien nog steeds?) werd wanakwari verkocht als wana, maar dat is puur bedrog. Wana is een veel betere houtsoort voor deuren en ramen. Boomkenners waren en zijn altijd nodig bij de houtkap in Suriname, en vele Sranan-namen komen van hen. Wanakwari hebben ze zo genoemd omdat de bast afschilfert net als bij wana. Aprakwari heet dan zo, omdat het blad lijkt op apra. Apra? Appel? Nee, de apra uit het bos natuurlijk, busi-apra, een boomsoort die nog het meest lijkt op een sterappel, uit dezelfde familie der Sapotaceae.