Graf ‘vergeten’ joodse korporaal na 76 jaar ontdekt – Parbode Sneak Peek

Sinds kort is bekend dat er op de Joodse begraafplaats in Paramaribo nog een vergeten graf ligt van de in 1942 overleden korporaal Erwin Joachim Strauss van het Detachement van de Koninklijke Nederlandse Brigade Prinses Irene. Drie van zijn collega’s, die hier in de oorlogsjaren ook zijn overleden, werden in 1975 herbegraven op het Nationaal Ereveld Loenen op de Veluwe (provincie Gelderland). Wat zou de reden zijn dat dit bij Strauss niet is gebeurd?

Tekst Richard van de Velde

Op een halfjaarlijks overzicht van de commandant van het bewuste Detachement vind ik een voor mij onbekende naam zonder doodsoorzaak, alleen de aantekening dat Strauss op 16 januari 1942 in Paramaribo is overleden. Dat wekt mijn nieuwsgierigheid op, want bij de drie andere omgekomenen staat wel een doodsoorzaak. Een kijkje op de website van de Oorlogsgravenstichting leert dat hij daar niet als oorlogsslachtoffer vermeld staat en dat is op zijn minst merkwaardig.

Via stamboomwebsites kom ik erachter dat Erwins ouders, Martin Strauss (1879-1929) en Auguste Gertrude Lindheimer (*1889), van joodse origine zijn. Zij trouwen in 1909 in het Duitse Frankfurt am Main. Ze krijgen daar twee kinderen: Irmgard in 1911 en Erwin in 1914.

Een andere site geeft aan dat de familie Strauss in de jaren twintig vanuit Frankfurt regelmatig per boot naar New York reist. Soms vanuit Hamburg, dan weer Rotterdam of Le Havre.

Zijn ouders bezitten in Manhattan in New York ook een appartement, want uit een document uit 1925 blijkt dat daar twee dienstmeisjes werken. De vader van Erwin overlijdt op 50-jarige leeftijd in Frankfurt. Het is niet duidelijk wat de reden voor Erwins vertrek uit Duitsland is, maar volgens het bevolkingsregister van Den Haag komt Erwin als zeventienjarige op 4 mei 1931 vanuit Lausanne naar de Stevinstraat 66 in Den Haag. Wie hem daar heeft opgevangen is tot nu toe onbekend. Daarna verhuist hij nog tweemaal binnen deze gemeente.

Dan duikt Erwins naam in 1937 ineens op in diverse kranten als hij zich op 1 april 1937 verlooft met de destijds zeer populaire en beroemde Rotterdamse zwemster Willemijntje ‘Willy’ den Ouden (1918-1997). Zij behoort in de jaren dertig tot de wereldtop op de vrije slag. Ze zwemt vele wereldrecords en wordt op de Olympische Spelen van 1932 in Los Angeles tweede op haar favoriete afstand de 100 meter vrije slag en verovert ook zilver met de estafetteploeg. Vier jaar later op de Spelen van Berlijn wordt ze op de 4×100 meter zelfs Olympisch kampioen.

Zelfs de internationale pers volgt het verliefde koppel op de voet en hierdoor is er ook een foto van Erwin bekend. Volgens Het Staatsblad van 28 april 1938 krijgt hij op die datum zijn Nederlandse staatsburgerschap. Hij staat vermeld als ‘koopman woonachtig in Scheveningen’.

Lees het hele artikel in het novembernummer van Parbode

0

Gedeeld