Halen en brengen
Op het eerste gezicht lijkt het vreemd om een boek waarin Tanzania centraal staat, in Parbode onder de loep te nemen. Toch is het dat niet. Auteur Adriaan Groen is een Hollandse arts die in de afgelopen veertig jaar af en aan in de meest afgelegen gebieden van het Afrikaanse land werkte. Veel van de door hem aan het papier toevertrouwde ervaringen leveren interessante overeenkomsten op met die van Nederlandse artsen die in Suriname zijn neergestreken. Bovendien heeft uitgeverij Mension in de afgelopen jaren, naast puur medische werken, ook veel boeken op de markt gebracht waarin Suriname centraal staat. Zoals Dokteren in Suriname en Fu memre Sranan. De dokter & de dichter. En al tien jaar wordt jaarlijks een huisartsencongres door Mension in ons land georganiseerd.
Tot zover de link tussen Suriname en Halen en brengen. 40 jaar dokteren in Afrika. Het boek bevat een selectie verhalen uit twee eerder verschenen bundels, aangevuld met nog niet gepubliceerd werk. Want Groen beseft dat veel eerdere stukken te gedateerd zijn, omdat het Tanzania van vier decennia geleden niet hetzelfde is als het Tanzania van nu. Daarvoor is er te veel, meestal ten goede, veranderd. Zoals dat ook in Suriname het geval is. Als jonge ambitieuze arts in opleiding belandde Groen in 1974 voor het eerst in Tanzania, met het doel om in zijn ‘onbevangen idealisme’ vooral te ‘brengen’. Al snel komt hij echter tot de conclusie dat hij vooral degene is die leert van de Tanzanianen en er dus voor hem vooral te ‘halen’ valt. Of, zoals Groen dat stelt, hem is ‘aangereikt’.
Sommige anekdotes zijn tijdloos. Zoals over de vrouw die bij hem op het spreekuur verschijnt met een half aspirientje in haar oor omdat ze oorpijn heeft. Of het minder vrolijke verhaal van een baby van twee dagen, bij wie een buurman penicillinepoeder in de ogen had gestrooid omdat er pus in zat. Het hoornvlies brandde daardoor weg, het kindje is voor het leven gehandicapt.
Maar ook niet medische voorvallen komen aan de orde. Over de oude witte paters die na een leven lang in verre oorden te hebben gezwoegd, op een teken van God blijven wachten om weer naar eigen land te mogen terugkeren. Zoals we die in Suriname ook hebben gekend en nu nog steeds kennen. Of over de expats in het algemeen, die zich in allerlei bochten wringen (of juist niet) om zich aan te passen aan hun nieuwe leefomgeving. En, zeer actueel, het gedoe rond de zwartepieten. De Nederlandse ambassade in Tanzania meende voor een ‘politiek-correcte’ variant te moeten zorgen door een gifgroene, knalgele en feloranje Piet te laten opdraven. Tot afgrijzen van doodsbenauwde kindertjes ter plaatse. Adriaan Groen schrijft met veel humor en een vleugje cynisme. Geen gezeur over politieke onvolkomenheden en hij slaat je niet om de oren met gortdroge cijfers en over hoe het allemaal eigenlijk beter zou kunnen of moeten. Het zijn vooral vlot geschreven persoonlijke waarnemingen waar de lezer een eigen conclusie uit kan trekken.
Je kunt je alleen afvragen waarom is gekozen voor het idioot kleine lettertype. Zuinigheid om zo veel mogelijk tekst kwijt te kunnen op zo weinig mogelijk bladzijden? Of gewoon niet goed over nagedacht? Hoe dan ook, het maakt het lezen van het boek een wat vermoeiende bezigheid. Voordeel is dat het menig lezer daardoor niet zal opvallen dat er af en toe een puntje is vergeten. Maar voor wie de ogen het toelaten, is het een zeer kostelijk boek dat in één adem kan worden uitgelezen
Halen en brengen. 40 jaar dokteren in Afrika, Adriaan Groen, 2015, Uitgeverij Mension, ISBN 9789077322680