Het bauxietcomplot
Af en toe lees je een boek waarvan je denkt: ‘Ben ik wel van deze wereld (Suriname)?’ Zo’n twintig, dertig jaar geleden had je dat ook. De kwaliteitskranten daargelaten, las je een Nederlands dagblad waarin een artikel stond van een journalist die, zonder buiten de contreien van de pool in Torarica geweest te zijn, alleen de roddels oppikte. Als je dan die Nederlandse krant las, dan vroeg je je af: over welk werelddeel of land heeft die vent het?
Zo ook met ‘Het Bauxietcomplot’. Al na tien bladzijden bladerde ik terug en vernam wat de bron van de schrijver geweest is: ‘Geschiedenis van Suriname (waar blijft dat Republiek?) Van stam tot staat’ – 1998 ISBN 90.5730.122.9. Ik ken meneer De Swart niet maar één ding is duidelijk: hij is hier nog nooit geweest. Dat gaf hij op 21 november 2008 ook toe tijdens een interview met Almere Vandaag. Ook stelde hij daarin dat hij graag een historisch verhaal wilde schrijven dat zich afspeelt in de slaventijd. De Swart heeft kennelijk niet eens de moeite genomen om ‘Geschiedenis van Suriname’ goed door te nemen, want het door hem opgetekende verhaal voltrekt zich zo’n veertig na de afschaffing van de slavernij. Het speelt zich allemaal af aan het begin van de vorige eeuw, toen de Amerikanen interesse begonnen te krijgen in bauxiet uit Suriname. De Amerikaanse held (the good) die alle bauxiet in Suriname voor de Verenigde Staten moet veroveren heeft geduchte concurrentie van een Deense maatschappij (the bad). Maar hij weet voor alles een oplossing. Eén van de eerste oplossingen voor de Amerikaanse held, is de Denen voor te zijn door zelf naar Moengo af te reizen en een deal te sluiten met een binnenlandbewoner (the ugly) voordat the bad die deal sluiten.
Voor wie het nog niet weet: volgens De Swart woonden destijds de Latino’s, de bevolking van Suriname, in ‘casa’s. Voor zijn eerste oplossing gaat onze held naar één van de casa’s in Moengo, gelegen ter rechterzijde (pak tenminste een kaart als je iets pretendeert) van de rivier, die later in het verhaal de Marowijnerivier blijkt te zijn. En aan wiens oevers bauxietschuim ligt. Knap is door de schrijver bedacht dat de held per auto over de asfaltweg (ca 1905) Moengo bereikt, terwijl tot in ieder geval de jaren zestig Moengo alleen met het vliegtuig bereikbaar was.
Afijn, via allerlei avonturen, zoals de Marowijnerivier bij Moengo oversteken en een drie uur durende voettocht vanuit Moengo naar de Brownsberg, worden alle vijanden toch verslagen. Spannend is de nachtelijke terugtocht over de Marowijnerivier terug naar Moengo over een loopbrug van 250 meter met daaronder ‘donderende watervallen’. Gelukkig voor de held wel helder verlicht door elektrische booglampen.
O ja, die Latino’s zijn wel erg dom en houden van complotten waarbij iedereen iedereen belazert, maar blijken ook wel in staat de held in het nauw te drijven. Gelukkig redt de Amerikaanse marine de held en uiteindelijk blijkt het hoertje geen hoertje te zijn maar woont op het eind zelfs samen met de held en iedereen is blij.
Voor wie Suriname niet kent: wacht tot het boekje in de ramsj ligt voor een euro, er is vast een neefje die van avonturen houdt.
Voor wie Suriname kent: wacht niet tot de oudpapierwagen bij De Slegte voorrijdt, het is te hilarisch om weg te gooien.
Het Bauxietcomplot, Roel de Swart, Elikser B.V. Uitgeverij, ISBN 978 90 8954 055 3, prijs 17,50 euro