Ons land mag deze maand veertig jaar onafhankelijk zijn, de vraag is of er veel te feesten valt. De deprimerende jaarrede van president Bouterse van enkele weken geleden, zindert namelijk nog na. Kort samengevat: het geld is op, er breken harde tijden aan.
Vschijnbaar geen rem op de voorspoed van Suriname. ijftien jaar lang stond er Tussen 2001 en dit jaar groeide onze economie jaarlijks met gemiddeld vier procent, soms waren er zelfs uitschieters van wel negen procent (zoals in 2004). Onze welvaart nam dan ook zienderogen toe: denk aan de tienduizenden nieuwe wagens op de plots overvolle wegen, de loonsverhogingen voor ambtenaren en de nieuwe huizen die de laatste tien jaar overal uit de grond zijn geschoten. Tot nu.
President Desi Bouterse presenteerde De Nationale Assemblée tijdens de traditionele jaarrede enkele weken geleden de ontwerpbegroting voor volgend jaar. En die is alleen maar deprimerend te noemen. De inkomsten van de staat zijn in een jaar tijd bijna gehalveerd; van 8,6 miljard Surinaamse dollar in 2015 naar 4,5 miljard volgend jaar. Een schrikbarende vermindering, zelfs voor internationale normen gigantisch. Simpelweg komt het erop neer dat we volgend jaar met z’n allen bijna de helft minder verdienen.
Boosdoeners zijn volgens het staatshoofd de gekelderde prijzen voor zowel olie als goud op de wereldmarkt. Uitgerekend die zijn met voorsprong de twee belangrijkste exportproducten van ons land, goed voor meer dan tachtig procent van de totale uitvoer. “Een wereldwijde crisis”, zo noemde Bouterse het eerder al. En dat is nog niet het enige. Eind deze maand sluit het Amerikaanse Alcoa, na 99 jaar in Suriname aanwezig te zijn geweest, zijn raffinaderij in Paranam. Samengeteld verliezen zo’n tweeduizend mensen hun baan. Nog meer slecht nieuws voor ons land dus, dat ooit de grootse aluminiumproducent ter wereld was.
luminiumproducent ter wereld was. De raamovereenkomst tussen Alcoa en Suriname om nog wel naar investeerders te zoeken die drie miljard Amerikaanse dollar willen investeren om in het Bakhuisgebergte naar bauxiet te zoeken, lijkt ons verder weinig kansrijk. Al sinds de jaren tachtig lukt het niet daar de industrie op gang te krijgen, waarom zou het dan lukken wanneer de aluminiumindustrie er wereldwijd zo slecht voor staat? Het lijkt wel alsof Alcoa én de regering nog een zoethoudertje nodig hadden om de tweeduizend werkloze landgenoten de komende maanden nog even rustig te houden. Omgeven door niets dan economische tegenspoed, ziet president Bouterse geen andere mogelijkheid dan de broekriem keihard aan te trekken. Daarom worden net als de inkomsten ook de uitgaven van de overheid tot de helft teruggebracht – van 9,2 miljard srd dit jaar naar vijf miljard in 2016. “We zitten economisch in heel zwaar weer, ondanks onze overvloed aan natuurlijke hulpbronnen. Tijdens deze moeilijke tijd rest ons niks anders dan de tering naar de nering te zetten”, zo sprak het staatshoofd het parlement toe. Al beloofde hij de ‘sociaal zwakkeren’ niet te vergeten.
Koorddansen
Ondanks de klinkende verkiezingsoverwinning van de Nationale Democratische Partij, lijkt het wel alsof we sinds 25 mei een nieuwe president hebben. Het verschil met de verkiezingsretoriek van de eerste helft van dit jaar, toen Bouterse onderweg naar zijn herverkiezing nog te pas en te onpas benadrukte dat hij de pensioenen verhoogde, een minimumloon invoerde en gezondheidszorg en onderwijs voor jongeren gratis had gemaakt, kan namelijk niet groter zijn.
Juist al die in de afgelopen vijf jaar ingevoerde zaken – het befaamde ‘sociaal contract’ – zijn er echter de oorzaak van dat de ‘Surinaamse zeepbel’ is gebarsten, vertelt Waddy Sowma, voorzitter van de Vereniging van Economisten in Suriname. En niet de wereldwijde economische crisis. “De prijzen van onze exportproducten zijn inderdaad dramatisch afgenomen, maar dat is niet de reden waarom de schatkist momenteel zo leeg is. De overheid heeft de afgelopen tijd gewoonweg veel te veel geld uitgegeven”, klinkt het bezorgd. “Het sociaal contract is ondergeschikt gemaakt aan de economische stabiliteit, terwijl het net omgekeerd hoort te zijn. Zelfs toen onze inkomsten enkele jaren geleden flink toenamen, bleef de president schulden maken. De laatste tijd natuurlijk ook omdat hij de verkiezingen wilde winnen. Kortom, de hele situatie waarin we nu zijn verzeild, is de schuld van de regering zelf.”
De econoom voorspelt de komende jaren een recessie, iets wat we sinds 2000 niet meer hebben gekend. Toen kromp de economie wegens het verspillende beleid van ex-president Jules Wijdenbosch – die vandaag de dag adviseur van Bouterse is. Sowma: “Het is op zich niet zodanig verrassend dat de begroting voor volgend jaar gehalveerd is ten opzichte van dit jaar. De cijfers zijn realistisch, er zit niks anders op dan drastisch te bezuinigen. Alleen is ook dat gevaarlijk om te doen, een beetje alsof we aan het koorddansen zijn. De overheid is de grootste werkgever van het land, en dus de motor van onze economie. De vandaag weliswaar noodzakelijke besparingen zullen dus bijna iedereen treffen. We hebben er steeds op gehamerd bij de regering dat ze voorzichtig moest omgaan met de inkomsten. Er had een stabiliteitsfonds aangelegd moeten worden, een spaarpotje om deze schokken op te vangen. We hebben daar steeds op gehamerd. Bouterse stopte het geld echter in sociale maatregelen, zoals een minimumloon. Die blijken nu gebakken lucht, want de overheid heeft nu zelf geen geld meer om lonen te kunnen betalen.”
Inflatie
Intussen voelen we de crisis al enkele weken in onze portemonnee. Een maand geleden werden de benzineprijzen met tien procent verhoogd, een zogenoemde ‘solidariteitsheffing’. De prijzen voor water en elektriciteit gaan eveneens fors de hoogte in. Tot op heden betaalde de overheid jaarlijks honderden miljoenen aan subsidies aan het staatselektriciteitsbedrijf, sinds vorige maand worden die geleidelijk afgebouwd. Sowma: “De prijzen stijgen. Naast een recessie krijgen we dus ook te maken met flinke inflatie. De koers van de Amerikaanse dollar gaat nu al de lucht in. De valutareserves van de Centrale Bank zijn grotendeels opgebruikt, dus veel slagkracht om nog tussenbeide te komen, hebben die niet meer. Waar we bang voor waren, is uiteindelijk uitgekomen.”
Volgens Bouterse zal deze crisis drie jaar lang duren. Het aftellen is voor veel landgenoten nu al begonnen.
Nu populair
