‘Mega, Mega!’ De kreet werd steeds harder en uitdagender gescandeerd in de maanden voor de verkiezingen. Gaandeweg de campagne begon de overwinning van de Mega Combinatie van Desi Bouterse zich al af te tekenen. Naast 23 parlementszetels is ze ook met grote overmacht aanwezig in de ressort- en districtsraden. Vooral dat feit heeft het verliezende Nieuw Front ervan weerhouden de truc van 2005 te herhalen, om een razendsnelle coalitie te smeden met A-Combinatie van Ronnie Brunswijk en de Volks-alliantie (met Pertjajah Luhur) van Paul Somohardjo. Bij een eventuele presidentsverkiezing in de Verenigde Volks Vergadering zou dit scenario hopeloos stranden.
Een opvallend milde Ronald Venetiaan zei op de ochtend van 26 mei voor de microfoon van Radio ABC dat de winnaar dan maar het initiatief moet nemen om een regering te vormen. De naam van zijn tegenstander kon hij niet over zijn lippen krijgen. De president koos bovendien voor de vertrouwde omgeving van het radiostation dat hem altijd blindelings heeft gesteund. En daarmee illustreerde hij opnieuw één van de grootste tekortkomingen van het Nieuw Front en vooral van de NPS: het gebrek aan open communicatie met de bevolking. Wel besloot hij nog in de laatste weken voor de verkiezingen tot een wanhopig mediaoffensief: een rondje langs de talkshows van Apintie, ATV en Radio 10. Maar ook tijdens die geste ontpopte zich de tragische scheidslijn die dwars door Suriname loopt. Hij weigerde bij Sky Radio en Televisie te verschijnen, want dit station wordt geafficheerd met Bouterse en dus met ‘de verkeerde kant’ van Suriname.
NPS
De nederlaag van het Nieuw Front komt dan ook vooral voor rekening van de NPS, een partij met een lange geschiedenis, maar die er niet in is geslaagd zich tijdig te vernieuwen. Ooit was de NPS de grootste politieke speler in het land en na de verbroedering met de Hindostaanse VHP leek de macht voor eeuwig verzekerd. Misschien wel daardoor stond ze stil en gingen de veranderingen aan haar voorbij. Wat overbleef was sour grape attitude. Men voelt zich verongelijkt en onbegrepen. Dat ze nu is gevloerd, uitgerekend door de man die het haar al dertig jaar lastig maakt, maakt het verlies extra zuur. Voor de NPS staat Bouterse met zijn NDP immers symbool voor een bloederige revolutie en een rampzalig financieel beleid, die het land jarenlang tot de bedelstaf hebben veroordeeld. Daarom bedacht het Nieuw Front reeds in 2005 een handelsmerk: ‘Monetaire stabiliteit’. Toen al werd dit door de oppositie smalend afgedaan met ‘stilstand’.
‘Wat is je boodschap?’, vraagt een televisieverslaggever op 25 mei aan een kiezer. ‘Nou, dat is verandering’, luidt het antwoord. ‘We horen wel over stabiliteit, maar we willen meedoen.’ Een jonge vrouw maakt er nog minder woorden aan vuil. ‘Daadkracht’, roept ze naar de camera en ze loopt door, richting stembureau. Met goed boekhouden alleen win je kennelijk de verkiezingen niet. Suriname verandert, er is een nieuwe generatie en het is de vraag of de NPS dat heeft begrepen.
Desondanks vierde Nieuw Front-partner VHP van Ramdien Sardjoe op 25 mei een klein feestje. Ze is met acht zetels sterker uit de verkiezingen gekomen, mede dankzij de score in Wanica. Het zuur is voor de VHP dus minder scherp, al is het de smaak van de pyrrusoverwinning. De partij verklaarde zich trouw aan het Nieuw Front en de korte formatieflirt met de Mega Combinatie strandde op de presidentiële ambities van partijleider Bouterse.
Brunswijk
‘R. Brunswijk. KING’, staat op de achterkant van het gele ABOP-truitje van A-Combinatie leider Ronnie Brunswijk. Op de verkiezingsdag helpt hij een oud vrouwtje naar het stembureau in Moengo. Het district Marowijne is zijn thuishaven en zijn machtsbasis. Hij heeft wel iets goed te maken na het debacle van 9 april. In Paramaribo, Wanica en Para was A-Combinatie te laat voor het indienen van de kandidatenlijsten, vanwege een knallende ruzie over de samenstelling. De BEP van Caprino Alendy voelde zich zwaar gepasseerd. Uiteindelijk kreeg de achterban in de drie districten het advies om op het Nieuw Front te stemmen. Maar volgens analisten koos men niet voor het groen van de NPS, maar voor het paars van Mega.
Dankzij het districtenstelsel heeft A-Combinatie zeven zetels behaald: winst in Marowijne, Sipaliwini en Brokopondo. Misschien wel uit protest. Wie zal het zeggen. Voor de gedepriveerde binnenlandbewoners is A-combinatie het uitgesproken vehikel voor aansluiting met vooruitgang en welvaart. ‘Ik stem omdat ik daarmee hoop te kunnen meedoen…’, zegt een meisje in een ABOP-truitje voor het stembureau in Moengotapoe. Partijleider Brunswijk zelf gelooft heilig in combinaties. ‘Laat de bevolking zich neerleggen bij de grootste combinatie’, roept hij op 25 mei. Nog voordat de stembureaus zijn gesloten, weet hij dat Mega zal winnen en hij stelde zich alvast op in de rij van mogelijke samenwerkingspartners.
De groei van A-Combinatie heeft veel achterstandsfrustratie en faalangst weggenomen. Ronnie Brunswijk presenteert zich als volwassen politicus. Onder de uitroep ‘samen doen’ en ‘vertrouwen’, tekende hij op 3 juni een voorlopig akkoord met voormalig aartsvijand Desi Bouterse, die opmerkte dat hier een onzichtbare hand is bezig geweest. De tijd zal leren of die geleidegeest de samenwerking zal blijven beschermen, of dat ze een ongelukkige gelegenheidscombinatie blijkt te zijn, vooral bedoeld om glans te geven aan het bepaald niet onomstreden presidentschap van Desi Bouterse.
Regeren is macht, geld en invloed. Niet alleen het Nieuw Front, ook de Volksalliantie van Paul Somohardjo en A-Combinatie hebben in dat opzicht veel te verliezen. Vooral de kleine partijcombinaties zullen er dan ook alles aan doen om de directievoering over hun ministeries te behouden. Bij A-Combinatie gaat dat om het ministerie van Transport, Communicatie en Toerisme, om Volksgezondheid en om Regionale Ontwikkeling, dat onder andere verantwoordelijk is voor decentralisatie en grondenrechten. De Volksalliantie, met als grootste partij Pertjajah Luhur, acht zich eigenaar van Ruimtelijke Ordening, Grond en Bosbeleid, Onderwijs en van Sociale Zaken en Volkshuisvesting. Voor Brunswijk en Somohardjo reden genoeg om de gewetensbezwaren tegen Desi Bouterse even te vergeten.
Kiesstelsel
De verkiezingscampagnes kwamen laat op gang en leken hun climax te bereiken tijdens de laatste massameetings. Toch hebben die niet de doorslag gegeven. Volgens Ramon Abrahams en Winston Lackin, campagneleiders van de Mega Combinatie, is er jarenlang aan dit resultaat gewerkt door onder andere huis aan huis bezoek. Ook voor nieuwkomer DOE (1 zetel) heeft die methode goed uitgepakt. De partij heeft uit financieel oogpunt weliswaar geen spectaculaire dingen kunnen doen, maar ze kreeg toch 12.154 stemmen, voornamelijk in Paramaribo. Dat is ruim duizend kiezers meer dan de A-Combinatie, die zeven zetels in de wacht sleepte, allemaal als gevolg van het Surinaamse districtenstelsel. De BVD/PVF van Dilip Sardjoe werd ook slachtoffer van dat systeem. Ondanks 11.984 stemmen behaalde ze geen enkele zetel.
Mega-regering
Een nieuwe Mega-regering heeft veel beloftes in te lossen. Na jaren oppositie en theorievorming over regeringsbeleid, hebben de vergezichten zich opgestapeld. De verkiezingsbelofte om niet met Brunswijk en Somohardjo samen te werken is intussen al geschonden. Het wordt dus ongetwijfeld een boeiende regeerperiode. Tegenstanders hopen misschien stiekem op een herhaling van 1999 toen vakbeweging, oppositie en bedrijfsleven zich verenigden om Jules Wijdenbosch te verjagen. Maar de verbinding tussen politiek en vakbond is flink geërodeerd en van de vakbondspartij SPA is bijna niets meer over. De politieke verhoudingen zijn veranderd.
Dat geldt niet voor de etnische politiek. Ook binnen de Mega Combinatie zijn er etnische partijen. Het zal nog generaties duren, voordat die opgaan in programmapolitiek.
Nu populair
