Hindostaanse contractarbeiders 1873-1920

Iedere Surinamer weet dat de eerste Hindostanen in 1873 naar Suriname kwamen met het zeilschip Lalla Rookh. Maar weten we ook wat de drijfveer was van deze 34.000 immigranten die in een tijdsbestek van 44 jaar hun vertrouwde omgeving verlieten? Tientallen dagen dobberden ze op de oceaan naar een totaal onbekende bestemming, om daar voor vijf jaar aan het werk te gaan op de plantages. Waarom verlieten zij hun vertrouwde omgeving? Was het een weloverwogen beslissing? Of werden de Hindostanen verleid met mooie beloftes? Nog steeds doen verhalen de ronde dat vele Hindostanen in de val zijn gelokt door illegale Indiase wervers, de árkathia’s, die Suriname verkochten als het land Sri Ram, het heilige land van de hindoegod Ram. Voldeed Suriname bij aankomst aan de verwachtingen? Dr. Chan Choenni (Paramaribo, 1953) deed onderzoek hiernaar en bundelde zijn werk in het boek Hindsostaanse contractarbeiders 1873-1920. Het boek bevat een zeer gedetailleerde reconstructie, waarin we de emigrerende Hindostanen volgen tijdens hun reis naar Suriname en het nieuwe leven in de plantagekolonie. Op elke bladzijde is te lezen dat Choenni een bijzondere passie en gedrevenheid heeft voor zijn onderzoek. In zijn verantwoording weidt hij uitgebreid uit over het scala aan literatuurstudies waarmee hij zijn reconstructie heeft gevoed. Jammer vindt hij het gebrek aan interviews met de Hindostaanse pioniers die naar Suriname kwamen. In de tijd dat deze mensen nog leefden, was er weinig wetenschappelijke interesse om persoonlijke verhalen vast te leggen. Choenni heeft toch een poging gedaan door, naast de gebruikelijke literatuurstudie, het onderdeel oral study toe te voegen aan dit onderzoek. Hij nam talloze interviews af met Hindostanen uit de tweede en derde generatie, haalde indrukken en emoties uit liederen en gedichten, nam deel aan groepsgesprekken en bezocht meerdere keren India en Suriname. Hierdoor heeft de inhoud een prettige afwisseling van feitelijk materiaal en levendige anekdotes.

De rode draad die door het werk van Choenni loopt, is dat hij op overtuigende wijze de bewering ontkracht dat de Hindostaanse contractarbeid een verkapte vorm zou zijn van slavernij. Hij houdt hiervoor onder andere eerdere literatuurstudies kritisch onder de loep. Vooral publicaties van Sandew Hira en Rajinder Bhagwanbali moeten eraan geloven. Hij schrijft bijvoorbeeld dat Bhagwanbali zijn eerdere eigen onderzoek tegenspreekt en vindt dat beide heren een te eenzijdig beeld schetsen van de leefsituatie waarin de Hindostaanse contractarbeiders verkeerden. En Hira zou de plank volledig misslaan door ‘een infantiel’ voorbeeld aan te halen. Volgens Choenni was het salaris van de contractarbeiders relatief hoog, en was hun positie zelfs na gedetailleerde beschouwing van de vernederingen, straffen en leefomstandigheden bij lange na niet te vergelijken met de slavernij. De voormalig hoogleraar is ervan overtuigd dat de emigratie naar Suriname een kans voor vele Hindostanen is geweest. Een kans om de erbarmelijke economische situatie in India te ontvluchten, een kans om zich los te rukken van het kastensysteem en een kans om onder vrijheid van eigen geloof een nieuw leven op te bouwen. In dit naslagwerk komen talloze feiten naar voren die deze overtuiging ondersteunen. Het boek in één ruk uitlezen is niet aan te bevelen. Na drie hoofdstukken bestaat de kans dat de lezer zich gaat ergeren aan de eindeloze brij van feitelijke herhalingen, samenvattingen en vergelijkbare anekdotes. De publicatie is eerder bedoeld voor wetenschappers en studenten die een gedetailleerd en volledig naslagwerk willen raadplegen over de Hindostaanse emigratie naar Suriname. De hoofdstukken zijn chronologisch ingedeeld en voorzien van heldere koppen, waardoor het boek goed ‘bladerbaar’ is. Choenni bespreekt onder andere de totstandkoming van de arbeidersovereenkomst voor de Hindostanen, de redenen van emigratie, het proces van rekrutering in India, de verscheping naar Suriname, het leven na aankomst op de plantages en de keuze tussen terugkeer naar India of permanente vestiging in Suriname. Al met al een aanwinst voor de boekenkast.

Hindostaanse contractarbeiders 1873- 1920, Chan E.S. Choenni, 2016, LM Publishers, ISBN 9789460224287

0

Gedeeld