Kafverbranding blijft probleem

Tijdelijke oplossing biedt geen soelaas

Sinds jaar en dag verbranden padieverwerkers het kaf dat als afval overblijft bij het pellen van padie. Dat is echter zeer schadelijk voor de volksgezondheid en het milieu. Na jaren praten, komt het ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij (LVV) met een tijdelijke uitkomst: het kaf zal worden opgeslagen. Een oplossing of pure geldverspilling?

In de eerste helft van de maand maart moest de brandweer van Nickerie maar liefst drie keer uitrukken om een padiekafbrand te blussen. “Daar zijn we zo’n drie, vier uur mee bezig”, vertelt Remie Markelo, adjunct-hoofdbrandmeester in Nieuw Nickerie. Het padiekaf dat ontstaat bij het verwerkingsproces van rijst, wordt door de verwerkers namelijk op grote hopen naast het bedrijf verzameld en in brand gestoken. “De verwerker begint klein”, legt Markelo uit, “dan wordt de berg aangestoken en daarop blijft hij nieuw kaf gooien. Wij moeten dit soort branden daarom aan de onderkant blussen. Zouden we van bovenaf spuiten, dan ontstaan er stoom en hitte aan de bovenkant van de berg, waardoor het kaf droogt en het lijkt alsof er geen brand meer is. Ondertussen smeult het kaf dan nog onderin de berg, die soms wel vijf tot zes meter hoog is.”
In Nickerie zijn ruim twintig rijstverwerkers gestationeerd, die samen rond de 50.000 ton kaf per jaar produceren. Veertien van de verwerkers verbranden hun afvalkaf in de buitenlucht, nog eens vier bedrijven verbranden het kaf op het industrieterrein, terwijl vijf anderen hun kaf in de Nickerierivier dumpen. Vooral over de bedrijven Narvin en Ramadhin krijgt de brandweer vaak klachten, omdat deze bedrijven binnen de bebouwde kom staan. “De klachten zijn de laatste tijd wel afgenomen, sinds Narvin het kaf niet meer verbrandt, maar weggeeft voor het ophogen van kavels.”

Sancties
Als de brandweer een telefoontje ontvangt van buurtbewoners met klachten over de verbranding, rukt men uit om te blussen. Meer dan dat kan de brandweer echter niet doen, want terwijl verwerkers al jaren geen vergunning meer hebben om het kaf te verbranden, zijn er geen sancties voor overtreders.
Het gezin Sanchit (moeder en twee dochters) woont tegenover rijstverwerker Ramadhin. De lucht rond hun huis is dik en slaat op de keel. “Het valt nu nog heel erg mee”, vertelt moeder Sanchit. “Vooral ’s avonds is  het veel erger.” De vrouwen hebben door de kafverbranding voornamelijk last van brandende ogen, maar ook hun luchtwegen lijden er onder. Het zijn de bekende klachten. Bij de verbranding van kaf komen namelijk zeer schadelijke stoffen vrij, zoals koolmonoxide (CO), kooldioxide (CO2) en siliciumverbindingen. Daarnaast verspreiden asdeeltjes zich in de lucht, die een vervelend effect op de ogen en de luchtwegen hebben.
De stoffen die bij de verbranding vrijkomen, brengen verschillende gevaren met zich mee. Bij inademing van een hoge concentratie CO2, kan bijvoorbeeld hyperventilatie en bewusteloosheid optreden. Langdurige of herhaalde blootstelling aan het gas, kan effect op de stofwisseling hebben. Wie een koolmonoxidevergiftiging oploopt, kan voor hij of zij door heeft dat er iets aan de hand is, in slaap vallen en bewusteloos raken. Het as, dat voor ruim negentig procent uit silicium bestaat, komt via de ademhaling in het lichaam terecht. Dit kan leiden tot longaandoeningen en ademhalingsstoornissen.

Milieu
Ook voor het milieu heeft de kafverbranding ernstige gevolgen. Koolstofmonoxide en koolstofdioxide dragen bij aan een verhoogd broeikaseffect en daarmee aan klimaatverandering. Het storten van kaf in de Nickerierivier heeft bovendien nadelige effecten voor dieren. Zo hebben vissers regelmatig gemeld dat de kieuwen van de door hen gevangen vissen vol zaten met kaf. De lucht- en watervervuiling verjagen daarnaast de kustvogelsoorten die hun broedplaats langs de rivier hebben.
Bij het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (Nimos) wordt gelobbyd voor een permanente oplossing voor het kafprobleem. Yolanda Babb-Echteld, medewerker van de afdeling Milieu en Sociale Analyse bij het Nimos, is dan ook niet te spreken over de tijdelijke oplossing die minister Stanley Raghoebarsing van LVV biedt. “Het opslaan van kaf is geen oplossing. Ten eerste leidt het tot landverlies: hoe langer je opslaat, hoe meer plek daarvoor nodig is. Als er waterwegen in de buurt van de opslagplekken zijn, kunnen vervuiling en verstopping van de kreken en kanalen optreden.
“De vraag is bovendien hoe hoog je het kaf stort; het kaf is namelijk licht, dus hoe hoger de berg wordt, hoe makkelijker het wegwaait. Als koeien het kaf eten, verstopt hun maag. Dus het opslagterrein moet ook erg goed afgebakend zijn voor vee. Daarnaast biedt de opslag geen eindbestemming voor het kaf. Waar moet het na het opslaan heen?”
Babb-Echtelds collega Faria Haussel sluit zich hierbij aan. “Er zijn zat andere oplossingen. Je kunt kaf persen tot pallets of platen die je kunt exporteren. Je kunt het omzetten in energie, je kunt er van alles mee. Er zijn ideeën zat, maar er komt niets van de grond. Er ligt nu een uitgewerkt projectvoorstel klaar dat haalbaar is. De projectontwikkelaar is in december 2009 met de stakeholders om de tafel gaan zitten en het project blijkt breed te worden gedragen.”

Tijdelijk
Maar met een breed gedragen initiatief is het probleem nog niet opgelost. In 2005 maakten mensen zich immers al druk over de vervuiling door kafverbranding. In juli 2006 stelde LVV, dat verantwoordelijk is voor het kafverwerkingsprobleem, een Gemengde Commissie Padiekafverwerking in, waarin ook afgevaardigden van de ministeries van Arbeid, Technologische Ontwikkeling en Milieu (ATM) en Natuurlijke Hulpbronnen (NH) plaats hadden.In juli 2009 stelde minister Stanley Raghoebarsing een terrein ter beschikking waar het kaf voorlopig gedumpt kon worden, zodat er in ieder geval geen kaf meer zou worden verbrand. Maar de locatie voor de stortplaats werd nooit aangewezen.
“Het duurt allemaal veel te lang, beaamt Astracia Warner, hoofd van de afdeling milieu-inspectie van het Bureau voor Openbare Gezondheidszorg (BOG). “Het Nimos heeft al jaren geleden het advies gegeven dat het kaf op een milieuvriendelijke wijze moet worden verwerkt en dat advies ondersteunen wij. Dat er een stortplaats is gevonden, heb ik uit de media moeten vernemen. Ik weet niet hoe lang het kaf opgeslagen zal worden, ik weet niet om hoeveel kaf het gaat, of de juiste voorzieningen zijn getroffen. Deze gegevens heb ik nodig om te weten of het een goede tijdelijke oplossing is of dat het juist een nieuw probleem zal veroorzaken. Er zouden bij het opslaan namelijk best side effects kunnen ontstaan.”
Maar het Nimos en het BOG is niets gevraagd. Sinds 15 april moet het kaf gedumpt worden op de daarvoor aangewezen plekken, aldus minister Raghoebarsing. De dumpplekken liggen in Nickerie aan de Zeedijk, nabij het vliegveld, en in de Stalweide, waar ruimte is om kaf van drie jaar padieverwerking op te slaan. Eerst moeten de locaties gereed worden gemaakt voor de opslag, waarvoor 120.000 srd is uitgetrokken. De aan- en afvoerroutes moeten immers bestand zijn tegen het gewicht van de trucks die af en aan rijden met kaf. Ook moeten omheiningen langs de stortplaatsen worden gemaakt.

Geldverslinders
Rijstverbouwer en -verwerker Imro Manglie is helemaal niet te spreken over de ‘oplossing’ die LVV biedt. “Er wordt gewoon geld vergooid daar. Het wiel is al lang uitgevonden, het zijn een stel klootzakken en geldverslinders”, briest de directeur van het grootste rijstbedrijf van het Caribisch gebied. “De opslag van het kaf is ook verontreinigend en het verplaatst het probleem. In het buitenland zie je fabrieken waar ze hun eigen kaf omzetten in energie, ze functioneren zelf op deze energie en wat over is, wordt door energiebedrijven opgekocht.
“Door het opslaan van kaf komen er enkel problemen bij, de wegen gaan natuurlijk kapot onder het gewicht van de vrachtwagens die continu met kaf heen en weer rijden. Dit is precies het probleem van Suriname, we laten geen goed land over voor onze kindskinderen. Er is volop corruptie, er is geen discipline, zo komt het land niet vooruit! Niemand heeft het landsbelang voor ogen”, vervolgt Manglie met heldere stem. “Al het geld gaat naar ambtenaren, de huidige regering kan enkel geld verbrassen. De opslag van het kaf is politiek gerommel, de minister heeft nul komma nul visie.”
Hoewel Manglie een oplossing wil, verbrandt hij zelf nog steeds zijn kaf achter zijn bedrijf. Zolang er geen echte oplossing komt, zal hij dit wel blijven doen. “Ik ga de opdracht van de minister om het kaf op te slaan niet uitvoeren. De minister is een nietsnut, ik ga het probleem niet verplaatsen. Straks komt er brand in die grote opslag. Dat is helemaal niet meer te blussen.”
Ook Radjiskumar Mohan, biotechnoloog aan de Anton de Kom Universiteit, is cynisch over de kafopslag. “Er is geen sprake van een doorbraak in het padiekafprobleem. Nu wordt dus geld geïnvesteerd in opslag van het kaf, daar komen de transportkosten nog bij. Dit geld zou ook geïnvesteerd kunnen worden in een vergassingsinstallatie waarmee energie wordt opgewekt. De techniek is er, deze wordt al lang in andere landen gebruikt. Kafverwerkers kunnen hun investering zo terugverdienen.”
Waarom gebeurt dit dan uieindelijk niet? “Suriname mist beleid”, stelt Mohan. “Er waren investeerders voor de vergassingsinstallatie, maar als je de investering doet, moet je zeker zijn dat de grondstof, dus het padiekaf, continu wordt aangeleverd. De kafverwerkers wilden echter geld voor het kaf, omdat ze zagen dat de investeerders er winst mee zouden maken. Zolang er geen garantie is dat het kaf aangeleverd wordt, wil niemand investeren. De overheid moet dus een wet maken die verplicht stelt dat wie afval produceert, zelf moet zorgen dat het verwerkt wordt. Ook moeten er sancties komen op het verbranden van het kaf, want welke kafverwerker zal investeren in een oplossing als het aansteken van zijn kaf gratis is?”

Gevaar
Toch vindt de biotechnoloog het niet de taak van de overheid om te investeren in een turbine die het kaf kan omzetten in energie. “De regering moet niet investeren in een specifieke groep als de padieverwerkers. Laat het geld naar de gezondheidszorg gaan of naar onderwijs, zodat iedereen er iets aan heeft. De verwerkers kunnen zelf investeren in kafverwerking, ze zouden ervoor moeten zorgen dat ze geen mensenlevens in gevaar brengen. Ze kunnen investeren en zo zelfs geld terugverdienen. De technologie is er al lang klaar voor, de installaties worden gebruikt in China, Indonesië, Brazilië. Het is een kwestie van bestellen en starten!”

0

Gedeeld