Justitie vaak machteloos bij kindermisbruik
Wat doe je met een volwassene die een kind seksueel misbruikt? Opsluiten, is het logische antwoord. Maar in de praktijk blijkt justitie vaak machteloos te staan. Want als een ouder of voogd geen toestemming geeft voor medisch onderzoek van het kind, kan de zaak niet worden behandeld. En gaat de dader dus vrijuit.
De oppas van een vierjarige kleuter had vermoedens dat het kind binnen het ouderlijk huis werd misbruikt. Ze ging daarbij af op wat warrige verhalen van het kind, met daar bovenop, tijdens het baden, de vraag ‘Tante, bloedt mijn poenie?’ Alle reden dus om argwaan te krijgen. Ze wilde de kleine meenemen naar een huisarts om haar te laten onderzoeken. Maar dat werd de gelegenheidsverzorgster van alle kanten afgeraden. Daarmee zou ze zelfs de wet overtreden en zelf in het beklaagdenbankje kunnen belanden. Want zonder toestemming van één van de ouders (of een voogd) mag dit niet.
Aandacht
De volgende ochtend stapte ze, met het kind, naar de afdeling Jeugdzaken, ondergebracht in het gebouw van jongerenopvang Opa Doeli. “Ik was verbijsterd over de laksheid waarmee de twee dienstdoende ambtenaren reageerden op mijn verhaal. Achteloos werd een briefje geschreven waarmee we maar onderzoek moesten laten doen bij de Spoedeisende Hulp in het Academisch Ziekenhuis. Mijn reactie dat dit juridisch volgens mijn informatie niet kon, leverde als antwoord op: ‘Als al die mensen dat zeggen, dan zal het wel zo zijn’. Je zou toch van die politiemensen mogen verwachten dat ze de regels kennen. Uiteindelijk kreeg ik een briefje en een formulier voor de moeder van de kinderen mee, met het verzoek ze te laten onderzoeken door gynaecoloog dr. Ramkhelawan. Waarbij duidelijk werd gezegd dat als de moeder daar geen zin in heeft, de politie ook niets meer kan doen. Maar gelukkig heeft de moeder dat gedaan en de arts constateerde dat er niets was gebeurd.”
In dit geval bleek er dus niets aan de hand te zijn. Maar was er wel sprake geweest van misbruik en zou de moeder geweigerd hebben naar een arts te gaan, dan had de politie dus niets kunnen doen. Een gerenommeerde kinderarts durft zelfs zo ver te gaan door te stellen dat minimaal driekwart van de gevallen van seksueel misbruik van kinderen in de doofpot verdwijnt vanwege de machteloosheid en beperkte bevoegdheden van de politie.
Het gevolg van die machteloosheid heeft vaak verstrekkende consequenties, ook sociaal. De 54-jarige Ponisem kan daar over meepraten. De Javaanse oma ziet al vier jaar haar inmiddels achtjarige kleindochter niet meer. “In december 2005, vlak voor Kerst, logeerde ze een paar dagen bij mij. Ik zag dat haar poenie blauw was en er zat opgedroogd bloed op. Toen ik haar vroeg hoe dat kwam zij ze dat de nieuwe vriend van mijn dochter iets met haar had gedaan. Ik heb direct mijn dochter gebeld. Weet je wat ze deed? Ze haalde het kind gelijk op en zei dat ik mij er niet mee moest bemoeien. Ze wilde me ook nooit meer zien. Een week later ben ik naar de politie gegaan, maar die zeiden dat ze niets konden doen. Ik heb mijn kleinkind nooit meer gezien, ik weet zelfs niet eens waar ze woont, want mijn dochter is verhuisd.”
Instantie
Arts Asha Mungra reageert verbaasd als ze hoort dat de politie vaak niet kan optreden. “Ik dacht dat de wet inmiddels wel was aangepast. Als het werkelijk nog zo is, moet het zeker veranderen. Ik vind toch al dat de politie veel te licht doet over dit soort zaken. Er zou één instantie moeten zijn waar mensen naartoe kunnen gaan in het geval van kindermisbruik. Een team zou ervoor moeten zorgen dat alles snel en goed geregeld wordt.”
Mungra zelf heeft één geval van kindermisbruik in haar praktijk gehad. Over de afloop is ze niet te spreken. “Dit ging niet om een ouder zelf maar om een buurman waarvan de moeder zeker wist dat hij haar kind had misbruikt. De moeder is vervolgens direct naar de politie gestapt. Ze wilde het kind laten onderzoeken door een gynaecoloog. Maar de moeder mocht van de politie niet mee. Op weg naar het ziekenhuis stopte de politieauto en zeiden de agenten tegen het kind ‘koop maar een broodje en hou je mond erover’. Toen de moeder naderhand erop stond het kind alsnog te laten onderzoeken en er een zaak van te maken, werd ze van het kastje naar de muur gestuurd. Het schijnt dat die buurman geld had, dus dat zou ook een reden kunnen zijn dat ze dit probeerden te verdoezelen.”
Aandacht
Assembleelid Ruth Wijdenbosch (NPS) erkent dat er sprake is van een hiaat in de wet. Voor de wet ‘bestrijding huiselijk geweld’ is inmiddels wel de aanpassing doorgevoerd dat iemand van buitenaf een klacht kan indienen waarbij er ter bescherming van een desbetreffende persoon kan worden besloten iemand uit huis te plaatsen of een straatverbod op te leggen. Bij zedendelicten is dit echter niet het geval.
“Er wordt wel aandacht besteed aan dit onderwerp. Ik heb op dit gebied een voorstel gedaan maar die is door de minister afgewezen. De reden hiervoor was dat mensen dan zomaar tegen iedereen een klacht kunnen indienen. Daarnaast is het in dit geval belangrijk dat een lichamelijk onderzoek direct plaatsvindt. Via de instanties die er nu zijn, zou er teveel tijd overheen gaan. Ik vind het een belangrijk punt waar naar gekeken moet worden. Het zou mogelijk moeten zijn om in bepaalde gevallen buiten de ouders om te handelen.”
Erg
Opmerkelijk genoeg meent haar oppositionele collega Harriët Ramdien dat er wél een wet bestaat die zegt dat de politie buiten de toestemming van de ouders om mag handelen. “Deze wet heeft altijd al bestaan, alleen hiervoor was ingrijpen toegestaan in het geval van kinderen tot twaalf jaar. Inmiddels is die leeftijd verhoogd tot zestien jaar. Bij een aangifte heeft de politie dus geen toestemming nodig van de ouders. Ik vind het erg dat een afdeling als Jeugdzaken niet op de hoogte is van zo’n wet. Als het gaat om het misbruik van kinderen, moet altijd direct aangifte worden gedaan bij de politie. Deze zal dan echt ingrijpen.”
Maar volgens inspecteur Humphrey Simson, hoofd van de afdeling Jeugdzaken, is de politie wel degelijk als gevolg van gebrekkige wetgeving aan handen en voeten gebonden. “Mensen kunnen wel altijd een aanklacht indienen als zij iemand verdenken van onzedelijke handelingen met een kind. Maar bij kinderen beneden de elf jaar is het alleen mogelijk om via de klachtgerechtigde een lichamelijk onderzoek te laten plaatsvinden. Deze klachtgerechtigde is een ouder of de voogd. In het geval van een voogd kan dit bijvoorbeeld een oma of tante zijn, maar voor hetzelfde geld is deze persoon de verdachte zelf. De enige manier om als buitenstaander een zaak te maken van kindermisbruik, waarbij de ouder of voogd niet wil meewerken, is als een persoon naar de procureur-generaal stapt. Maar dan volgt er een lang traject, waarbij lichamelijk onderzoek vaak veel te laat komt.”
Toch kijkt de politie niet altijd passief toe, maakt Simson duidelijk. “Zodra een ouder wordt verdacht van kindermisbruik, bijvoorbeeld door signalen vanuit de school, en de moeder is niet bereid om het kind te laten onderzoeken, dan starten wij toch een onderzoek. We luisteren naar mensen in de omgeving. Als een situatie ons echt niet aanstaat en er is vastgesteld dat er misbruik plaatsvindt, dan grijpen we soms gewoon in. Zonder toestemming van de ouder en buiten de wet om. Dan nemen we een kind mee naar een arts of gynaecoloog en laten we een medische verklaring opstellen. Het gaat immers om het belang van het slachtoffer.”
Formaliteiten
Er moet ook in de ogen van de inspecteur iets in de wetgeving veranderen. “Wij willen graag dat er een wet komt waarin wij vrij zijn om onderzoek te doen. Als er ergens iets gestolen wordt dan mogen we dat ook onderzoeken. Bij misbruikzaken moet dat ook kunnen. Het moet mogelijk zijn om iemand lichamelijk onderzoek te laten ondergaan. Al die formaliteiten die er nu zijn, zorgen ervoor dat we soms een pas op de plaats moeten maken.”
Romie Raaphorst en Armand Snijders
Nu populair
