Kras, maar zonder liefde
De seksuele moraal van jongeren
Is pijpen wel leuk? Welk standje vind je lekker in bed? Deze gesprekken voeren jongeren met leeftijdsgenoten en niet met hun ouders. Praten met je ouders over seks lijkt out of the question. En als je dan toch iets durft te vragen, loop je het risico dat je mond gesnoerd wordt met ‘het is iets voor volwassenen’.
Tegenwoordig wordt de jeugd overal met seks geconfronteerd: in videoclips, films, reclamespotjes, muziek en op websites. Voorlichting moet helpen om verstandige keuzes te maken en de verleidingen te weerstaan. Maar soms gaat het fout. Ongewenste tienerzwangerschappen, hiv-besmettingen en minderjarigen die terecht staan voor het plegen van seksuele handelingen met kinderen.
In januari 2007 kwam voor zover bekend het eerste mobiele pornofilmpje in Suriname ‘op de markt’, met pornografische handelingen die een beroepsprostituee niet zou misstaan. Na dit filmpje doken er een groot aantal andere op. Enkele jongeren gaven aan dat in een relatie het filmen van hun seksuele activiteiten heel normaal was en dat ze nooit hadden verwacht dat het materiaal naar buiten zou komen. De samenleving sprak er schande van en middels het project ‘Mobiel Porno. Nee, ik doe niet mee’ van Telesur werd gewezen op de gevaren van porno op mobiele telefoons en de negatieve gedachten erachter.
Prestatie
Jongeren lijken bijna alles over seks te weten. De grens wat geaccepteerd seksueel gedrag is, verschuift steeds meer. Seks wordt nauwelijks meer als een waardevol element van liefde gezien. In het onderzoek ‘Seksuele opvoeding en voorlichting. Handleiding ter ondersteuning van jongeren en begeleiders’ van stichting Lobi is aangegeven dat in de Surinaamse opvoeding het prestatie-beginsel een belangrijke plaats inneemt. Hoe meer er wordt gepresteerd, hoe meer er wordt gewaardeerd. Seksueel gedrag wordt daardoor afgemeten naar het aantal keren dat er omgang plaatsvindt of het wel of niet krijgen van een orgasme. Aan gevoelens van bijvoorbeeld geborgenheid, eenzaamheid doorbreken of zich bij elkaar ontspannen, die we hebben bij het vrijen, wordt te vaak voorbijgegaan. Seksualiteit is verworden tot lust.
Volgens voorlichter Mahalia Breidel van Stichting Lobi hebben veel ouders zelf nooit seksuele voorlichting gehad in hun jeugd. Vandaar dat van hen niet verwacht kan worden dat ze dit gaan geven. “Soms willen ze wel praten, maar ze hebben angsten”, zegt Breidel. “Ouders willen in principe dat kinderen zo laat mogelijk beginnen met seks. Wanneer het onderwerp toch ter sprake komt, wordt het vaak als een waarschuwing gebracht, waardoor kinderen afstand nemen. Kinderen moeten zich durven openstellen naar hun ouders en ouders moeten op hun beurt niet streng zijn, anders botsen kinderen tegen een muur en dan ben je ze kwijt. De informatie, die gegeven wordt, moet goed onderbouwd, volledig en vooral duidelijk zijn”, geeft Breidel aan. “Het gezin is belangrijk. Daar moet de communicatie over seks beginnen. Niet op school of bij de kerk. Deze actoren helpen wel bij de vorming, maar het gezin moet de basis zijn.”
Prikkels van buiten
Stichting Lobi helpt ouders met het boekje ‘Alle begin is moeilijk’, een handvat bij de begeleiding van ouders en kinderen als het op seks neerkomt. Breidel: “Door de jaren heen is er vooruitgang geboekt. Ouders zijn meer gaan praten. Maar de verleidelijke prikkels van buiten zijn ook verhoogd. En daarop moet worden ingespeeld.”
Saskia Woodly van het Nationaal Aids Programma (NAP) van het ministerie van Volksgezondheid is het eens met Breidel dat ouders beter moeten communiceren over seksualiteit. “Kleine dingen kunnen worden aangegrepen om uit te leggen hoe het in elkaar zit. Kinderen vanaf vier jaar houden van experimenteren en daarom moet tegen die tijd begonnen worden bepaalde zaken goed uit te leggen. En er moet rekening worden gehouden dat kinderen al vroeg met seks beginnen.”
Woodly zegt dat de gemiddelde leeftijd van jongeren die seksueel actief zijn wereldwijd steeds lager wordt. “In Suriname hebben jongens gemiddeld rond hun veertiende, vijftiende jaar voor het eerst seks, terwijl meisjes vanaf zestien of zeventien jaar actief zijn. Ter vergelijking: op Jamaica heeft een dele van de jeugd vanaf het twaalfde jaar seks. Er is weliswaar een stijging van het aantal aidsgevallen, maar dat kan ook verklaard worden doordat steeds meer personen zich laten testen”, aldus Woodly.
Volgens Vanessa (18) zijn jongeren zelf verantwoordelijk voor hun seksueel gedrag en moeten zij de schuld niet op anderen, zoals ouders, vrienden of sekspartners schuiven, wanneer het mis gaat. “Je weet echt wel waarmee je bezig bent. Ik was zestien toen ik voor het eerst seks had met mijn toenmalige vriendje. Het gebeurde automatisch en ik had achteraf wel een beetje spijt. Maar na een poosje begon ik er wel van te genieten. Het is ook deel van een liefdesrelatie. Ik vind het lekker en tijdens seks lijken alle problemen onbelangrijk. Ik kan wel een poosje zonder, maar mis het toch op een bepaald moment. Nadat het uitging met mijn vriendje, besloot ik me niet te storten in een andere relatie, maar ik heb wel af en toe seks.”
Vanessa let wel op dat ze verantwoord omgaat met haar seksleven. “Veiligheid is belangrijk voor mij, dus vrij ik altijd met condoom, want ik ben nog niet klaar voor kinderen. Verder kan je niet van iemands gezicht aflezen welke
ziekten die heeft. Daarnaast duik ik niet het bed in met Jan en Alleman, want je reputatie is snel geschaad. Ik ben dus voorzichtig met wie ik omgang heb. Ik vind het enorm hypocriet dat jongens een meisje met meerdere sekspartners als slet typeren. Met hun eigen gedrag is niks aan de hand, zij mogen veel vrouwen hebben gehad. Jongens houden van opscheppen met wie ze wat hebben gedaan. Ik denk daarom goed na door wie ik mijn seksuele driften laat bevredigen.”
Experimenteren
Vanessa praat niet over seks met haar ouders, maar zij weten wel dat hun dochter actief is. “Met mijn ouders heb ik een goede band, maar sommige dingen die ik uithaal, vertel ik ze liever niet. Ze hebben een bepaald beeld van mij, dat ik een vrij rustig meisje ben en ik denk dat als ik ze vertel dat ik bijvoorbeeld al met tien personen seks heb gehad, ze misschien teleurgesteld in mij zullen zijn of mij anders gaan zien. Seks is een onderdeel van het leven en je mag op onderzoek uitgaan en experimenteren. Zo was ik nieuwsgierig naar een threesome, een trio. De mogelijkheid diende zich aan en ik vond het wel leuk, maar denk niet dat ik het weer zal doen. Als persoon bepaal jij wat jouw grenzen zijn en wat je dan wel en niet wilt doen. Maar je moet bewust zijn van je acties en de consequenties en ook rekening houden met jezelf en de andere persoon. Seks moet lekker blijven.”
Petitie
Stichting Weid Mijn Lammeren startte in januari 2008 een handtekeningen-actie ter bescherming van kinderen tegen geweld en pornografische invloeden vanuit de media. De petitie werd aangeboden aan president Ronald Venetiaan, met het verzoek om regulerend op te treden naar zowel staats- als particuliere media toe.
Gloria Lie Kwie Sjoe van de stichting vindt het onbegrijpelijk dat de media geen rekening houden met kinderen. “Geweld en porno worden overdag, als de kinderen voor de beeldbuis zitten, vertoond alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. Muziek is doorspekt met schunnige taal en seks, die ongecensureerd op de radio wordt afgedraaid. Het geweld dat kinderen op deze wijze wordt aangedaan, moet gestopt worden”, zegt Lie Kwie Sjoe. “De meeste videoclips hebben halfnaakte vrouwen erin en de meeste kinderen weten bliksemsgoed waar de teksten van Kathy Perry’s ‘I kissed a girl’ en Lady Gaga’s ‘Pokerface’ over gaan.”
De petitie ligt overigens nog op de stapel.
Om de privacy van Vanessa te beschermen, is haar naam gefingeerd