‘Ik ben een collage van alles’
Het heeft volgens hemzelf even geduurd voor Kurt Nahar (35) als kunstenaar waardering kreeg van het publiek. Zijn niet-alledaagse, soms somber ogende stijl roept immers niet bij iedereen warme gevoelens op. Van 4 tot en met 25 maart zijn zo’n vijftig werken van Nahar te zien bij galerie Readytex. “Er zijn stukken bij die misschien tot heftige en negatieve reacties zullen leiden. Maar ik ben blij dat ik niet van mijn eigen lijn ben afgeweken. Ik wil de boodschap die in mij schuilt overbrengen.”
Zijn grote voorbeeld is zijn, nu wijlen, opa Harry Isodor Adolf Nahar. “Hij was de grootste voetballer die Suriname ooit heeft gekend. In de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw speelde hij zelfs voor de nationale elftallen van Aruba en Curaçao. Een geweldige spits. Er wordt wel eens gezegd dat hij, als hij later zou zijn geboren, op hetzelfde niveau zou hebben gezeten als Pelé. Maar om de een of andere reden is over zijn loopbaan alle documentatie verdwenen, dus je komt zijn naam maar zelden in de boeken over de geschiedenis van het Surinaamse voetbal tegen.”
In navolging van zijn opa (en zijn vader, die ook een begenadigd sporter was) hoopte ook Nahar zijn sporen in de voetvalwereld te verdienen. “Als doelman, daar was ik vrij goed in. Maar ik heb nooit de hoogte gehaald van mijn grootvader. Op de Mulo kwam ik er gelukkig achter dat ik een beetje tekentalent had. Ik was dag en nacht met tekenen bezig. Mijn moeder lijstte de meeste werken in, hoe gek ze ook waren. Ik heb dat talent van mijn vader, die maakte tekeningen voor Domeinen.”
Na de Mulo moest Nahar kiezen: naar het Imeao of zich verder bekwamen op kunstgebied. “In het Imeao had ik geen zin, ik vond de Mulo al moeilijk genoeg. Cijfers leren is helemaal niets voor mij. Dus ging ik in 1993 naar het Nola Hatterman Instituut. Mijn ouders stimuleerden mij ook, hebben mij nooit het mes op de keel gezet dat ik iets anders moest gaan studeren. Zij hebben mij altijd duidelijk gemaakt dat je meer jezelf moet zijn.”
Kracht
In 1997 studeerde Nahar af aan het Nola Hatterman Instituut, waarna hij in 2000 naar Jamaica vertrok voor een tweejarige opleiding aan het Edna Manley College for the Visual and Performing Arts. “Op Jamaica heb ik mij helemaal ontpopt. Ik ben daar dieper in mijzelf gaan kijken, daar zit ook mijn kracht. In Suriname tekende ik vooral de karakteristieke huisjes en bloemetjes, ik heb daar geleerd vooral mijn eigen weg te gaan, mijn eigen stijl te ontwikkelen.”
Wie een paar werken van Nahar bekijkt, zal in eerste instantie denken te maken te hebben met een piekeraar aan de zelfkant van het leven, die je op het topje van de Bosje-brug zal aantreffen, klaar om te springen. Kruizen, doodshoofden en andere onheilspellende beelden komen je tegemoet. Praat echter even met de kunstenaar en je komt al snel tot een andere conclusie: hier staat een artistieke Surinamer met een boodschap!
Die boodschap is vooral een protest tegen politiek en taboes, zo licht de kunstenaar toe. “Het gaat met name over de negatieve kanten van het leven. Het lijkt wel of alles in ons land draait om politiek, macht en seks. Iedereen noemt zich in Suriname nationalist, maar men is zo verdeeld! Er is een totaal gebrek aan normen en waarden, aan integriteit. Gelukkig zijn er nog mensen die het woord integriteit kennen, anders zou het land helemaal ten onder gaan. Mensen moeten weer positief gaan denken, met mijn werk wil ik ze aan het nadenken zetten in de hoop ze een duwtje in de goede richting te geven.”
Niet zelden zet Nahar zijn ideeën eerst in woorden op papier, wat meestal leidt tot een gedicht. “Als kunstenaar heb je geen vaste werktijden, er is geen vaste formule om tot een werk te komen. Het borrelt altijd in mij, maar dat wil niet zeggen dat er direct iets uitkomt. Daarom schrijf ik de opborrelende gevoelens vaak op.”
Diversiteit
“Ik ben een diversiteit aan culturen, dat maakt wie ik ben. Je kunt mijn werk niet in een hoekje van abstract of zo duwen, ik ben een soort collage van alles. Ik ben wel beïnvloed door de Dada-beweging in Amerika. Die mensen keken anders naar kunst en ik ben ze erkentelijk dat zij de moed hebben gehad om te durven. Ik heb geleerd dat de stoel waar jij nu op zit voor mij niet per definitie een stoel hoeft te zijn. Elk ding op aarde, of het nu dood of levend is, heeft een speciale kracht, waar we normaal aan voorbij gaan. Maar als ik een ijzeren plaat op straat zie liggen, en die plaat roept me, dan kom ik. En dan doe ik daar later ook iets mee. Datzelfde geldt bijvoorbeeld voor petflessen, eierdoppen, noem maar op.”
Nahar exposeerde na afronding van zijn opleiding in Jamaica onder meer in Nederland, Trinidad, Florida, Brazilië en Jamaica. En uiteraard in Suriname, zoals vorig jaar in Fort Zeelandia en het Venezolaanse Instituut. Daarnaast ontving hij in 2002 de Artist in Residence Award van de Diaspora Vibe Gallery in Miami en werd hij twee jaar later uitgeroepen tot de meest innovatieve kunstenaar tijdens de Nationale Kunstbeurs.
Nahar behoort tot de omvangrijke groep kunstenaars die wordt omarmd door de Readytex Gallery, waar veel lokale werken te koop zijn. “Readytex heeft mij in al die jaren zoveel gegeven, staat altijd voor mij klaar als ik in nood ben. Daarom sta ik ook met plezier de vijfendertig of veertig procent van de verkoopprijs van mijn werk aan ze af. Het is het helemaal waard.”
Nahar verwacht zelf veel van de expositie in maart. “Er zal veel revolutionair werk te zien zijn, vooral collages, mixed media en installaties. Enkele werken zullen voor sommige mensen te ver gaan, zo zal er een grote penis te zien zijn. Dat is men niet gewend. Maar als ik het niet doe en niet laat zien wat ik vanuit mijn gevoel maak, ben ik niet eerlijk tegenover mijzelf, ga ik persoonlijk in de fout.”
Vandaag de dag is Nahar docent Fantasie op het Nola Hatterman Instituut. “Als docent laat ik mijn studenten vrij, ik ben geen dictator die ze een bepaalde stijl wil opdringen. Integendeel, ik laat mensen in zichzelf kijken, een eigen beeld vormen van de wereld. Iedereen heeft een eigen fantasie, kan dromen. Als je niet kunt dromen, ben je geen kunstenaar. En als je niet in jezelf kunt kijken, evenmin. Ook ik ben gevormd tot wie ik ben omdat ik fouten heb gemaakt in het verleden en ze in de toekomst ook zal maken, maar daar vooral van leer. Dat kun je als je in jezelf kunt kijken. Dat probeer ik mijn studenten ook bij te brengen.”
Boodschap
Maar van dromen en fantasie alleen kun je niet leven, zo realiseert Nahar zich. “Dat is een van de redenen dat ik hier les geef. Ik ben wel eens jaloers op collega’s die in opdracht dingen maken en daarmee geld verdienen, maar zo ben ik niet. Ik maak alleen wat ik zelf wil, niet op commando. Natuurlijk vind ik het heel erg leuk als er tijdens een tentoonstelling of in een galerie een stempel bij een werk van mij staat, wat betekent dat het is verkocht. Maar voor mij is het vooral belangrijk dat ik de boodschap die in mij schuilt, kan overbrengen en dat ik in al die jaren dat ik bezig ben niet van mijn eigen lijn ben afgegaan. Zoals sommige andere kunstenaars, die omdat ze datgene dat ze graag zelf maken niet verkopen, toch maar weer overgaan op het schilderen van de huisjes die toeristen zo leuk vinden.”
De expositie ‘Mixed Media Art and Installations’ van Kurt Nahar is van 4 tot en met 25 maart te zien bij Readytex Art Gallery aan de Maagdenstraat.
Nu populair
