Kunstwerken zijn op veel verschillende manieren te ‘lezen’. Met het oog, met het hart en met het hoofd. Het oog levert een objectieve beschrijving op, het hart een emotionele subjectieve en het hoofd kan het geheel in een context plaatsen en hier betekenis aan geven. Kunsthistoricus Bart Krieger geeft uitleg over ‘Boni’, gemaakt door Ken Doorson, acrylverf op doek, 160 x 190 cm.
Wat zien we?
De borst en het hoofd van een man die tegen een hemelsblauwe achtergrond geplakt staat. Doordat het gezicht en het lichaam zijn opgebouwd uit de kleuren rood, geel en zwart komt de figuur los en optisch naar voren van de contrasterende blauwe achtergrond. Bovendien zijn verschillende tinten blauw in de achtergrond verwerkt waardoor het blauwe vlak minder plat wordt en nog meer diepte suggereert. De figuur tilt zijn hoofd naar achteren en lijkt extra groot omdat naast het enorme formaat van dit doek, gekozen is voor een perspectief onder ooghoogte.
Wat voelen we?
De figuur komt uitermate krachtig over: een sterk gespierd lichaam. Het is broeierig. Zweet hij of is hij gewond en bloedt? Zijn witte tanden, die hij ontbloot, onderstrepen zijn gezondheid en kracht. Deze man is in de bloei van zijn leven, maar wat voor actie vindt plaats en welk moment is hier afgebeeld? Slaakt hij een zucht van verlichting, kijkt hij omhoog naar het hogere of is dit het moment dat hij uit balans raakt en achterover valt?
Wat denken we?
De titel helpt ons op weg: ‘Boni’. Hiermee doelt de kunstenaar op Boni (ca. 1730-1793), die ten tijde van de slavernij talrijke aanvallen uitvoerde op plantages in het oosten van Suriname, en na verraad binnen eigen gelederen werd gedood. Zijn de kleuren in zijn gezicht een uiting van de expressie van de kunstenaar of heeft de figuur daadwerkelijk zijn gezicht geel en rood gemaakt? De kleuren zouden kunnen verwijzen naar zijn verdedigingstactiek. Van Boni is bekend dat hij zich magisch ‘prepareerde’ voor de strijd.
Betekenis?
T
ot slot drie associatieve beelden die dit doek in een andere context kunnen plaatsen. Want dit beeld doet denken aan een bekende Hellenistische sculptuur uit de Griekse oudheid; Laocoön die in strijd met zeeslangen het onderspit moest delven, en aan het opvallende beeld uit de film Platoon (1986), waarin het laatste uur van sergeant Elias heeft geslagen. Misschien is de meest frappante overeenkomst die met Christus die, genageld aan het kruis, nog een laatste maal de ogen naar de hemel richt en zegt: “Vader, indien u wilt, laat deze kelk mij voorbijgaan, maar niet mijn wil, doch uw wil geschiede” (Lucas 22, 42). Maakt de schilder op deze wijze Boni tot een ware ‘verlosser’?
Wat vindt de kijker?
Wendy Alvares, 32 jaar, eigenaresse broodjeszaak
“Het is een prachtig kunstwerk. Niet vrolijk, maar wel heel mooi. Er zit heel veel gevoel in, het schilderij straalt verdriet uit. Ik hou van de felle kleuren, het lijkt alsof verf van zijn gezicht druipt. Bij Boni denk ik aan pijn, je kan het leed aflezen van het portret.”
Os Pinas, 23 jaar, receptionist Hotel Cottica du Maroni
“Ik vind het een heel mooi schilderij, het intrigeert me omdat er een interessant verhaal achter zit. De mengeling van kleuren geven het iets vrolijks, maar eigenlijk is het een triest portret. Degene die wordt afgebeeld, was ooit een moedig strijder, maar is hier een verslagen man.”
de kunstenaar
Ken Doorson
1978, Moengo.
Schilderijen, sculpturen, installaties en gedichten
Opleiding
Hogeschool voor de Kunsten
(Utrecht/Amsterdam)
Schilder en Decoratie Opleiding (Curaçao)
Werkervaring
2008 – heden: mede-oprichter, docent Tembe Art studio (sur)
2008 – heden: Docent aan Nola Hatterman Art Academie (sur)
Tentoonstellingen
2002 Kernsmelting (nl)
Broeinest (nl)
2003 Almere kunstgracht (nl)
Kunstroute Almere (nl)
2004 Cultureel Centrum Almere (nl)
2005 NiNSee (nl)
Suriname – Afrikadag (nl)
Ilene Themen en Vrienden (nl)
2006 Surifesta (sur)
2007 Nationale Kunstbeurs (sur)
2008 Surifesta (sur)
Het oude kunsthuis (sur)
2009 HEROES (sur)
2010 Paramaribo SPAN (sur)
Artpie (nl)
Paramaribo Perspectives (nl)
Nu populair
