Kunstwerken zijn op verschillende manieren te ‘lezen’. Met het oog, met het hart en met het hoofd. Het oog levert een objectieve beschrijving op, het hart een emotionele subjectieve en het hoofd kan het geheel in een context plaatsen en hier betekenis aan geven. Deze maand een zitbank, gemaakt in 2010 door Roberto Tjon a Meeuw, 4 meter breed, 1,80 m hoog en 0,8 m diep, van hout en metaal, als onderdeel van de tentoonstelling ‘Paramaribo Perspectives’ in Kunstcentrum ‘Tent.Rotterdam’.
Wat zien we?
Een houten zitbank met drie leuningen. Twee aan de uiteinden en één in het midden. Het hout waaruit de bank is
geconstrueerd verschilt van kleur, afmeting en bewerking. Op de rugleuning staat de tekst: Ingang Feestzaal de Bevervoorde, met een pijl naar links èn een pijl naar rechts. In het midden op de rugleuning is een Surinaams nummerbord bevestigd: 92-14 HP.
Wat voelen we?
Het gaat hier om een gebruiksvoorwerp, een zitbank, waarop een ieder kon uitrusten die aanwezig was op de opening van de tentoonstelling Paramaribo Perspectives in Rotterdam. De bank heeft iets uitnodigends, armoedigs en romantisch, lijkt provisorisch in elkaar gespijkerd, maar oogt toch stevig. Op deze bank, zonder plastic beschermhoes, kun je gerust neerploffen. Als je gaat zitten merk je hoe hoog de bank is. Voor een voorbijganger zie je er misschien uit als een dwerg met bungelende benen, maar je voelt je een reus.
Wat denken we?
De zitbank roept een aantal associaties op: de simpele ‘fatu bangi’ die overal in de publieke ruimte van Suriname te vinden zijn en de design meubelen die ontwerper Piet Hein Eek een fortuin hebben opgeleverd. Deze meubelen met een rustieke, landelijke uitstraling doorbraken de gelikte, koele Nederlandse designstijlen en -trends van de jaren ’80 met hun hang naar glans en perfectie. Het sloophout waarmee de meubelen gemaakt worden, is tw
eedehands en komt van de straat en van vuilnisbelten. Voor vervaardiging van deze zitbank heeft Roberto Tjon a Meeuw dan ook een bezoek gebracht aan de Roteb, de gemeentelijke vuilophaaldienst van Rotterdam. Hij maakt van oud nieuw!
Betekenis?
Duidelijk mag zijn dat dit niet zomaar een bank voor de openbare ruimte is. Het lijkt alsof de kunstenaar de stad een troon heeft gegeven, die van iedere burger die gaat zitten, gelijk een opperhoofd maakt. De hoogte suggereert suprematie als een empire die hoog op zijn stoel het tennisspel aanschouwt en beslist of de bal in of out is; de burger wordt verheven tot koning van de openbare ruimte. Daarnaast is de gerecyclede bank te beschouwen als kritisch commentaar op de wegwerpmaatschappij. Springen we niet al veel te lang onvoorzichtig en onverantwoordelijk om met de grondstoffen van de aarde en zou het nog lang duren voordat oud & nieuw verandert in oud & op?
Wat vindt de kijker?
Orsine Libretto, 53, werkster
“Ik houd sowieso van banken, alle banken zijn voor mij mooi. Ze helpen je toch als je moe bent? Maar van deze vind ik ook de vormen mooi, die sierlijke zijkanten vooral. Ik weet niet waar het voor staat, maar ik vind het zo al leuk om naar te kijken.”
Armand Zunder, 54, econoom
“Ik zou er zo voorbij lopen. Een mooie bank, maar het mist het kunstzinnige, of in ieder geval: ik zie het niet. De bank is niet opvallend en zou er moderner uit mogen zien. Misschien zijn er, als je goed kijkt, opvallende aspecten. Maar het zou aparter mogen van mij. Ook zie ik dat de zijkanten a-symmetrisch zijn en daar houd ik niet van.”
Maurick Boejoekoe, 29, bartender
“Het idee erachter is mooi. Dat het een ontmoetingsplek is voor verschillende soorten mensen. De bank zelf vind ik niet mooi, maar ook niet lelijk. Ik zou niet meteen zeggen dat het kunst uit Suriname is, maar ik vind dat kunst niet gebonden is aan een land. De nadruk ligt voor mij toch op het idee.”
De Kunstenaar
Roberto
Tjon A Meeuw
1969, Paramaribo
Schilderijen, installaties, objecten en meubels.
“Ik ben puur natuur autodidact, nooit naar school geweest voor het kunstenaarschap. Ik heb geëxposeerd in Suriname, Curaçao en Nederland. Van het totale aantal, ben ik de tel kwijt.Naast beeldend kunstenaar ben ik ook al de helft van m’n leven djAka en djPrepmatic. Als ik niet in de stad ben vertoef ik in de jungle…waar ik me veel liever thuis voel. Ik ben gehuwd en vader van twee mooie kinderen”, aldus Roberto zelf.
Nu populair
