Latijns-Amerika in tijden van corona: Valt de democratie te redden? – Parbode Sneak Peek

De coronapandemie in Latijns-Amerika heeft niet alleen grote gevolgen voor de gezondheid en de economie, maar vormt ook een bedreiging voor de toch al fragiele democratieën in de regio. Politieke vrijheden komen in het gedrang, verkiezingen worden uitgesteld, oppositieleden worden vervolgd en rechtbanken worden genegeerd. Valt de democratie te redden?

Tekst Maja Haanskorf

Het is een gevaarlijke mix: zwakke economie, hoge werkloosheid, groeiende ongelijkheid, toenemende armoede en honger. Is er een beter klimaat denkbaar voor de opkomst van autoritaire regimes en populistische leiders? Al voordat het coronavirus Latijns-Amerika dit jaar in een diepe recessie stortte, waren deze componenten aanwezig in de regio. Met name de teruglopende economie en de grote corruptieschandalen leidden tot ontevredenheid over het politieke establishment en tot verlies van vertrouwen in democratische instituties. Veel Latijns-Amerikanen twijfelden aan het vermogen van democratische leiders om problemen zoals ongelijkheid, corruptie en misdaad aan te pakken. Volgens een peiling in 2018 van Latinobarómetro, een regionale opiniepeiler, gaf maar een op de vier Latijns-Amerikanen aan tevreden te zijn met de democratie. Dit is het laagste aantal sinds die vraag 25 jaar geleden voor het eerst werd gesteld. Het verklaart de recente golf van populistische overwinningen, zoals de extreemrechtse president Jair Bolsonaro van Brazilië en de linkse president Andrés Manuel López Obrador van Mexico. Het leidde vorig jaar ook tot massale straatprotesten in verschillende Latijns-Amerikaanse landen. ‘Het is geen kwestie van links of rechts, het is een algemene achteruitgang van de democratie in de hele regio’, meent Alessandra Pinna dan ook. Ze is verbonden aan Freedom House, een onafhankelijke in Washington gevestigde onderzoeksorganisatie die wereldwijd politieke vrijheden meet.

Dekmantel

De coronapandemie heeft de afkalving van democratische normen verder versterkt. Zo gebruiken leiders, zowel rechtse als linkse, de pandemie als dekmantel om controle op regeringsacties te verzwakken, critici het zwijgen op te leggen en zelfs om hun ambtsperiode te verlengen door bijvoorbeeld verkiezingen uit te stellen. Maatregelen die anders zouden worden omschreven als autoritair en antidemocratisch worden nu gebracht als noodzakelijke – want levens reddende – acties die nodig zijn om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Zo liet president Daniel Ortega van Nicaragua duizenden gevangenen vrij vanwege de dreiging van het virus, maar hield hij politieke gevangenen achter de tralies. In Bolivia heeft interim-president Jeanine Áñez de pandemie gebruikt om verkiezingen uit te stellen, noodhulp te gebruiken om haar verkiezingscampagne te versterken en te dreigen de belangrijkste oppositiekandidaat van deelname uit te sluiten. In Guyana verhinderde een lockdown protesten tegen de poging van de regering om aan de macht te blijven, ondanks het verliezen van verkiezingen.

Lees dit artikel verder in het speciale COVID-19-themanummer van de Parbode.

Parbode nu ook digitaal te lezen. Klik hier https://www.parbode.com/abonneren/

0

Gedeeld