Lostu (Lostoe)
Ons dienstmeisje verwachting. Wist ik toen veel. fiene was in tot de dag dat ze tegen m’n moeder zei: ‘Mevrouw, ik lust die vette, dikke Javaanse bami met een droog gebakken stuk kip erop’. tot mijn verbazing gaf m’n moeder me meteen wat geld en zei: ‘Ga een porsie bami bij Summer Garden kopen’. ‘Waarom direct-direct?’ vroeg ik. ‘fiene heeft lostu, en als ze die bami niet snel eet, gaat d’r baby een vlek in de vorm van een bamistreng krijgen.’
Inderdaad krijgen vrouwen tijdens de zwangerschap door hun veranderde hormoonspiegel soms lostu, oftewel een onbedaarlijke trek in een bepaald gerecht of lekkernij. Maar dat hun baby een vlek zal krijgen in de vorm van die lostu als die niet bevredigd wordt..?
Een ondernemend ambtenaar bij de dienst der D. boven het Postkantoor kocht jaren terug ’s morgens allerlei groenten onder de markt en hield dan markt op zijn bureau. Als er zwangeren op het kantoor waren, bracht hij van huis enkele weckflessen met ingelegde vruchten op zoetzure azijn mee, maakte de flessen in de luchtstroom van de kantoorventilator open en binnen no time kwamen de zwangere dames zijn birambi, manya of komkommer op azijn leegkopen. Maar wat te doen toen mijn vriends hoogzwangere vrouw om halftwaalf in de nacht lostu kreeg voor een roti met masala (kerrie) doks, terwijl de avondklok sinds acht uur was ingegaan?
In paniek sloop mijn vriend naar zijn neef, een blok verder, die zelf militair was. Die belde z’n moeder te Blauwgrond op en legde haar de case voor. Moeder zei: ‘Zoek een manier om hier over een uur te zijn; ik heb die doks gelukkig al, en die roti maak ik snel klaar.’ Met de militaire jeep gingen de twee neven midden tijdens de avondklok op weg. Ze werden onderweg zeker vier keer aangehouden, maar werden meteen doorgelaten na hun uitleg, op voorwaarde dat ze op de terugweg hun lading konden aantonen. Gelukkig maakte moeder acht roti’s met doks klaar, netjes apart verpakt; vier bleven op de terugweg bij de controleposten, twee waren voor de neef die had gereden en de laatste twee, met extra tarkari, kohora (toespijs) en birambi-chutney, waren voor de hoogzwangere en haar echtgenoot. Haar baby zou dus geen roti- of doksvlek krijgen. Alleen vertelde die neef dat twee militairen de dag daarna drie dagen licht arrest hadden gekregen, omdat ze op hun post om een roti met doks gevochten hadden.