Notaris in Suriname: De één zijn dood, de ander zijn brood – Parbode Sneak Peek

Ons land kent momenteel twintig notarissen, een aantal dat bij wet in 1998 is vastgesteld en sindsdien onveranderd is gebleven. Het aantal inwoners stijgt, maar het aantal notarissen groeit niet mee. Daar komt nu verandering in.

Notarissen hebben over het algemeen geen populair imago, maar zijn noodzakelijk in onze samenleving. Ze zijn de enigen die ervoor zorgen dat (sommige) overeenkomsten voor écht worden erkend. Een verantwoordelijkheid die ze niet graag uit handen geven, zo blijkt.

Wetswijziging
Op initiatief van parlementsvoorzitter Jennifer-Geerlings Simons, Amzad Abdoel (NDP) en Silvana Afonsoewa (NDP) werd in juni 2018 een initiatiefvoorstel ingediend om de Wet Notarisambt te wijzigen, iets wat sinds 2006 niet meer gebeurd was. Hierin werd onder andere het voorstel gedaan om het aantal notarissen in Suriname uit te breiden van twintig naar een totaal van maximaal vijftig notarissen.

Kitty Astwood-Olff, nu anderhalf jaar voorzitter van de Vereniging van Notarissen en Kandidaat-Notarissen in Suriname, geeft toe dat een uitbreiding noodzakelijk is, maar kan zich niet vinden in het aantal. Toen de vereniging werd gevraagd om een bijdrage in het concretiseren van de wetswijziging, greep deze de gelegenheid aan om de algemene regels voor notarissen en kandidaat-notarissen in Suriname aan te scherpen.

Astwood-Olff merkt op dat enkele van haar collega’s in het verleden al een onderzoek hebben gedaan naar het geschikte aantal notarissen voor ons land, gebaseerd op de bevolkingsdichtheid. Geïnspireerd op de uitkomsten van dat onderzoek werd na stemming in de vereniging een uitbreiding van tien tot vijftien notarissen in de conceptwet opgenomen. Deze is inmiddels terug in handen van De Nationale Assemblée.

Goed nieuws
Indien de conceptwet wordt goedgekeurd, zal Suriname in de toekomst een totaal van dertig of vijfendertig notarissen tellen. Dat is goed nieuws voor de kandidaat-notarissen in ons land, waarvan sommige al (meer dan) zes jaar op de anciënniteitlijst staan. Wanneer er een plek vrijkomt, komt de persoon die als eerste heeft voldaan aan de verplichte stage, ook als eerste in aanmerking voor de benoeming. Zo’n plek komt vrij als een notaris de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, uit het ambt wordt gezet door het Hof van Justitie of vroegtijdig het leven laat. Met de uitbreiding van het aantal notarissen in ons land, zien kandidaat-notarissen hun kans om meteen benoemd te worden, of in elk geval hoeven ze minder jaren te wachten. Het verschil tussen een kandidaat-notaris en een notaris is dat de eerste nog niet benoemd is. Zonder uitdrukkelijke toestemming van een notaris en de procureur-generaal mag een kandidaat-notaris niet waarnemen en dus geen aktes legaliseren, alleen voorbereiden.

Het legaliseren van documenten is één taak van de notaris. Verder heeft hij een taak in de overdracht van onroerende zaken, bij huwelijkszaken, erfrechtelijke zaken, veilingen en de oprichting van NV’s en stichtingen.

Gesloten systeem
Het gesloten systeem, waarbij het maximum aantal notarissen in een land bij wet is vastgesteld, de garantie voor een behoorlijk inkomen voor de notarissen. Astwood-Olff zegt dat het volledig openstellen van de beroepsgroep, het aantal cliënten – en daarmee ook de inkomsten – per kantoor aanzienlijk zou verminderen.

Toch krijgt het gesloten systeem steeds meer kritiek, vooral van de kandidaat-notarissen. Zij staan soms tientallen jaren op de wachtlijst. Keshavam Bishoen, kandidaat-notaris, benadrukt het belang van uitbreiding.“De laatste kandidaat-notaris op de lijst komt zonder wetswijziging pas over dertig jaar in aanmerking voor de benoeming”, zegt Bishoen.

Hoe meer kandidaat-notarissen, hoe langer de lijst, hoe langer de wachttijd. “Het is niet bevorderend voor de motivatie en ook geen aantrekkelijk vooruitzicht voor studenten die eraan denken de kandidatuur in te stappen”, betoogt Bishoen.

Als het wetsvoorstel voor een uitbreiding van tien notarissen wordt goedgekeurd en de pensioengerechtigde leeftijd van 65 naar 57 wordt bijgesteld, zal de laatste op de lijst nog twintig jaar moeten wachten. Bij een uitbreiding van vijftien notarissen zal die persoon tot 2032 moeten wachten. Niet verwonderlijk dat de conceptwet de gemoederen onder zowel notarissen als kandidaat-notarissen bezighoudt.

Evenwicht in de chaos
Economische achteruitgang en moordende concurrentie zijn de meest gebruikte tegenargumenten tegen een verhoging van het aantal notarissen.

“Ons land telt te weinig mensen voor een groot of onbeperkt aantal notarissen. Een grote uitbreiding zou leiden tot chaos als die niet gepaard gaat met strengere controle voor zowel notarissen als cliënten”, stelt Astwood-Olff als beweegreden voor een uitbreiding naar dertig in plaats van vijftig notarissen. De noodzakelijke controle op notarissen zou bij een grote uitbreiding volgens de voorzitter in gevaar komen. “Notarissen zouden het moeilijk krijgen om het hoofd boven water te houden”, aldus de voorzitter.

Astwood-Olff staat achter de conceptwet die de vereniging heeft ingediend, met een uitbreiding naar tussen de dertig en vijfendertig notarissen. Dit aantal zal volgens haar de marktwerking in evenwicht houden. “Er komen meer kandidaten aan de beurt en de wachttijd wordt korter. Ondertussen blijven de inkomsten van de notarissen gewaarborgd”, aldus Astwood-Olff.

Bishoen kan zich vinden in de concurrentiebewaring van het gesloten systeem, maar loopt niet helemaal warm voor de conceptwet. “De uitbreiding van tien tot vijftien is een oplossing voor nu, maar in de toekomst zal hetzelfde probleem zich voordoen”, stelt Bishoen.

Hij ziet een groot aantal notarissen in Suriname niet meteen als een bedreiging. Volgens hem kan er op die manier ook samengewerkt worden. “Suriname kent nog geen vennootschappen in het notariaat, maar dat behoort wel tot de opties”, aldus Bishoen.

Lees het hele artikel in het decembernummer van Parbode

0

Gedeeld