Onder het bureau voor een hoger cijfer
Mannelijke docenten zijn niet altijd de opvoedkundig correcte rolmodellen die ze lijken. Onlangs is naar buiten gekomen dat vakken van bepaalde leraren op de Anton de Kom Universiteit (ADEK) alleen te halen zijn als studentes seksuele handelingen verrichten. Bijna iedereen op de universiteit weet wel dat dit soort dingen gebeurt. Dat is al jaren zo. Toch durft bijna niemand erover te praten. En dus wordt er van hogerhand nog steeds niets aan gedaan.
Severa (24) is sinds april afgestudeerd aan de ADEK en heeft te maken gehad met een schunnige leraar. “Ik had het eigenlijk pas door toen het al gebeurd was. Mijn werkstuk was nog niet helemaal in orde, ik moest hier en daar nog wat aanpassen. Wanneer ik dat had gedaan, mocht ik het opnieuw inleveren. Bij hem thuis. Dan zou het allemaal wel goed komen. Ik zag er helemaal niets vreemds of verkeerds in, de meeste leraren kijken werkstukken thuis na. Mijn man bracht me met de auto naar het huis van mijn leraar en ik leverde het werkstuk in. Toen vroeg de docent of ik binnen wat kwam drinken, maar ik zei dat ik daar geen tijd voor had, omdat mijn man op me stond te wachten. Meteen deed mijn leraar heel kortaf, geïrriteerd zelfs, en hij zei dat hij eigenlijk net weg wilde gaan. Dat vond ik heel vreemd. Maanden later hoorde ik dat mijn werkstuk was afgekeurd, terwijl ik precies de punten had aangepast die mijn docent had aangegeven. Toen pas drong het tot me door dat hij me maar om één reden naar zijn huis had laten komen. De smeerlap.”
Aanzien
Studenten vinden het moeilijk om naar buiten te treden met klachten over vervelende docenten. Daniëlle (25) vertelt: “Ik heb zelf nog nooit te maken gehad met zoiets, maar ik heb wel veel verhalen gehoord. Niemand durft naar de schoolleiding te stappen, want die doen er eigenlijk niets aan. Veel docenten zijn mannen met aanzien, die vakken geven waar weinig anderen kennis van hebben. De universiteit heeft hen nodig. Van één leraar weet ik dat hij bescherming krijgt van politici. Het is onmogelijk om hem van school te sturen. Ze zeggen dan gewoon dat hij een goede docent is en dat de studentes maar een klacht in moeten dienen als hij verkeerde dingen doet. Sommige meisjes hebben wel klachten ingediend, maar daar werd vervolgens niets mee gedaan.”
Omdat studentes bij de schoolleiding niet veel verder komen, wordt er nu een studentenorganisatie opgericht, buiten de universiteit om. Daniëlle: “Op school zijn wel decanen waar je naar toe zou kunnen gaan met je verhaal, maar eigenlijk is het de gewoonte om problemen eerst met de desbetreffende docent op te lossen. Dat is echter bij dit soort dingen onmogelijk, je staat gewoon machteloos. Aangezien je dus ook niet bij de schoolleiding terecht kan, zijn studentencommissies voor en door studenten, in samenwerking met mensen van buitenaf, belangrijk. Ik hoop dat we wat verschil kunnen maken. Het taboe op praten over onzedelijke praktijken moet doorbroken worden.”
Angstig
Schunnige situaties met docenten komen niet alleen voor op de ADEK. Jenny (23): “Ik weet nog goed dat ik op de IMEAO zat. Heel jong was dus, pas zestien. Ik zat rustig opdrachten te maken aan mijn tafeltje toen de leraar heel dicht naast me kwam staan. Met zijn toli tegen mijn arm gedrukt. Hij fluisterde zijn telefoonnummer in mijn oor en zei dat ik hem moest bellen voor een goed cijfer. Ik voelde me heel rot en angstig daardoor en wilde niet meer zijn klas in. Als mijn vriendinnen er toen niet voor me waren geweest, dan was ik ook echt niet meer naar de lessen van die viespeuk gegaan. Gelukkig kreeg ik nieuwe moed ingepraat. Ik had het vak nodig voor mijn toekomst. Hoger dan een twee of een drie haalde ik niet. Alleen als ik heel hard studeerde, scoorde ik een mager zesje. Bij de zoveelste onvoldoende, kwam de docent langs me en zei: ‘Zie je, dat komt omdat je me niet gebeld hebt.’ Ik kon hiermee niet naar andere docenten stappen, want die beschermen hun collega’s. Vaak denken ze dat je het zelf hebt uitgelokt. Studenten worden gewoon niet serieus genomen.”
Jenny kent de verhalen van meisjes die uit wanhoop zichzelf aanboden voor een goed cijfer. “En één keer was dat niet genoeg”, aldus de studente. “Voor ieder tentamen werden de meiden weer op het matje, of beter: op het matrasje geroepen.”
Tot nu toe zijn docenten met losse handjes er altijd ongestraft mee weggekomen. Deels doordat meisjes bij niemand kunnen aankloppen voor hulp, maar vooral omdat er niets wordt gedaan met de verhalen die wel naar buiten komen. De slachtoffers worden niet serieus genomen. En doordat leraren hard nodig zijn, worden ze op handen gedragen.
Zolang de meisjes uit angst voor hun leraar met hun ziel onder de arm blijven lopen, blijft het moeilijk om actie te ondernemen tegen onzedelijke docenten. Het is dus belangrijk dat de verhalen naar buiten komen. Maar ook de schoolleiding moet klachten serieuzer nemen. Een docent mag nog zo hoog in aanzien staan, seksuele handelingen met studenten zijn en blijven strafbaar.
Marieke Roeleveld en Fleur Venhuizen