Opinie: Facebook, het nieuwe podium
Er gebeurt niets. Wordt er niet geroepen, is er geen protest terwijl het zo slecht gaat? Waarom lijkt het erop dat men gelaten de situatie van het land ondergaat? Raken we niet geshockeerd door de toestand van het land, zodanig dat we duidelijk laten merken wat wel en niet kan? Maar hebben we wel genoeg geloof dat er een podium bestaat waar geluisterd wordt?
Na de consultatierondes van de regering in september, stonden de diverse geïnformeerden de pers te woord. In vrij rustige bewoordingen gaven opnieuw enkele groepen uit de samenleving verslag van het gesprek dat verschillende benamingen kreeg: consultatie, informatie, en zelfs presentatie. Inmiddels heeft het aantal van dit soort sessies in de afgelopen jaren een recordhoogte bereikt, dit tegen de achtergrond van een steeds verdergaande verslechtering van de basis waarop onze samenleving moet terugvallen en kan groeien.
Opmerkingen en kanttekeningen kregen we te horen over de aandachtspunten, over corruptiegevoeligheden, over wat er ontbreekt, over waaraan het schort, over waarmee rekening gehouden wordt, over wat mogelijk is, wat verplicht is en vooral wat bij lange na nog niet goed doordacht is. Een proces dat vaker heeft plaatsgevonden; het is dus niets nieuws onder de zon en wat ‘niet nieuw’ is, kan ook niet meer shockeren. Het herhaaldelijk op je af komen van hetzelfde proces zonder resultaat, zorgt voor de bekende dooddoeners in onze samenleving. ‘Dat weten we toch al’ of ‘ach ja, dat had je kunnen verwachten’,’wat kunnen we er verder aan doen’ of het ultieme ‘wie kan het wel beter?’ Een heleboel mensen zou ik zeggen. Maar geloven we dat werkelijk nog?
Het geloof in die rondes blijft er in elk geval wel, zo te zien. Althans, je zou denken dat wie gaat om geïnformeerd te worden, toch enig geloof erin heeft dat er werkelijk informatie op tafel komt over plannen waar richting aan gegeven kan worden. Want waarom zou je anders gaan, als je niet meer gelooft?
Misschien omdat je werkelijk gelooft dat dergelijke sessies, ook al herhalen deze zich keer op keer zonder resultaat, het enige podium zijn om invloed uit te oefenen op beslissingen en de invulling en uitvoer van de juiste plannen. Terwijl steeds deze zelfde weg wordt bewandeld, blijft het verbazingwekkend dat niemand meer geshockeerd raakt van de lege bankrekening, de ontoereikende salarissen, desastreus management, de loze beloftes, de zorgwekkende onderwijs- en zorgsector, de corrupte systemen en alles wat er nog meer aan schort. Het lijkt bijna op conflictmijdend gedrag. Met alle rust ontvangen we, geven we advies en worstelen we ons ondertussen door de modder.
De emoties treft men vooral aan op Facebook. Het medium om flink uit te halen tegen alles en iedereen die je dwars zit – dit naast de leuke foto’s en van alles waarmee je bezig bent natuurlijk. Het medium waarop het blijkbaar niet erg is om ongenuanceerde en onbeargumenteerde uitspraken te doen. Waar de basisvoorwaarden voor gezonde discussies overboord gegooid mogen worden en je iedereen en alles mag uitschelden, al naar gelang je emotie je ernaartoe drijft. Wat vóór het Facebook tijdperk een reden zou zijn om bijeen te komen, heeft nu zijn uitweg gevonden op het net, zonder dat je ergens tot een consensus hoeft te komen of een gezonde bijdrage hoeft te leveren. Discussies zijn uit. Scheldkanonnades zijn in. Een emotionele vrijbrief waar je in een live performance toch aardig van in shock zou kunnen liggen. Facebook is niet het face to face straatgebeuren waar alles uit de kast gehaald wordt. Van links en rechts vliegen de beschuldigingen in het rond over wat ons land beweegt, van prijzen en koersstijgingen tot mogelijke verruwing in de samenleving: het staat op Facebook.
Is het vreemd dat een samenleving zijn toevlucht zoekt in een dergelijk medium? Het geeft een bepaalde vrijheid die men anders niet makkelijk tentoonstelt. Een medium waarop alles gezegd en getoond kan worden in een tijd waarin holle frases over consultaties, informatierondes en transparantie hoogtij vieren. Een tijd ook waarin inzet, toewijding en kennis steeds vaker onbeloond blijft. In die stilte, waarin niet geluisterd en gezien wordt, vormt een medium als Facebook, vruchteloos of niet, het nieuwe podium.