Petflessen blijven een probleem

Recyclen van petflessen
‘De krachten bundelen, dat is de oplossing’

Vijf jaar geleden ontstond bij sommigen het besef dat er een duurzame oplossing moest komen voor al die lege petflessen die in de natuur terechtkwamen. Maar met het massaal recyclen wil het nog niet echt lukken..

Verschillende recyclingbedrijven zagen in de afgelopen jaren het licht, maar stierven ook weer een stille dood. Oorzaak? Niet rendabel genoeg. Maar nog steeds vechten mensen tegen het plastic, niet om winst te maken, maar met een hoger doel: een schoon Suriname. Je hoeft echter maar een ommetje te maken langs de Waterkant en je ziet dat dit hogere doel voorlopig nog niet is bereikt. Honderden flessen liggen op de grond en drijven in het water. Een gezinnetje relaxt langs de rivier en gooit achteloos nog wat flessen op de toch al indrukwekkende berg vuil. De paar prullenbakken die er staan, zitten barstensvol.

Geen visie
“Het grootste probleem is dat er geen centraal milieubeleid is vanuit de overheid. De ministerraad en president hebben geen visie op milieu”, aldus Anwar Alibux, voorzitter van stichting Samarja. De stichting bestaat inmiddels vijf jaar en probeert als onafhankelijke non-profit organisatie het milieubewustzijn van Surinamers te verhogen. Maar daar blijft het niet bij. Alibux: “Wie a zegt, moet ook b zeggen. En je moet zeker niet rekenen op een andere partij of op de overheid. Met mensen bewust maken ben je er niet, je moet ze ook bewust houden.” Ook Fernandes Bottling Company houdt zich actief bezig met afvalscheiding en verwerking. Tegelijkertijd met hun plastic flessen, kwamen ze in 1998 ook met het petrecyclingprogramma. Voordat er Surinaamse recyclingbedrijven actief waren, werden de flessen versnipperd en geleverd aan Vabi, die ze verwerkte in bouwstenen als vervanging van scherpzand. Op het terrein van Fernandes Bottling Company staat een opslaggebouw voor geproduceerde flessen softdrinks, gebouwd met die stenen. Ayida Slooten, public relations officer: “Begin juni hebben we ook een seminar georganiseerd in samenwerking met het ministerie van Arbeid, Technologische Ontwikkeling en Milieu (ATM) en verschillende bedrijven. Daar hebben we de wens uitgesproken om het aantal petflessen in de natuur terug te dringen van negentig procent van het zwerfvuil naar twintig procent.” Is dat niet wat ambitieus? “Natuurlijk”, geeft Slooten gelijk toe. “Maar het is een soort stok achter de deur om tot de uitvoering van serieuze plannen over te gaan. Er wordt veel gepraat, er zijn mooie en goede plannen, maar uiteindelijk bloedt het vaak dood. Als je ambitieuze doelen stelt met serieuze partners, moet je jezelf dwingen dat uit te voeren.” Recycling Company Suriname (ReComSur) is een van de recyclingbedrijven in Paramaribo. Ze zijn vijf jaar geleden begonnen. “Toen was er in Suriname nog weinig op het gebied van recycling. Het begon met stichting Surinam Waste Management (SuWaMa) die voorlichting gaf over afvalscheiding en recycling”, vertelt Lalieta Somwaru, manager bij ReComSur. “Als mensen dan eenmaal beginnen met inzamelen, moeten de flessen natuurlijk ook gerecycled worden. Ons bedrijf haalt het op en zorgt voor de verwerking.” Dat verwerken kan op twee manieren. Versnipperen of bailen. Bij het versnipperen worden de flessen eerst gesorteerd op kleur en op type plastic en vervolgens versnipperd. Uiteindelijk heb je dan 26 ton plastic per container, wat op maandbasis verscheept wordt. Bij het bailen worden de plastic flessen, na eerst geperst te zijn, bulksgewijs met metalen draden bij elkaar gehouden. In een container past wel een stuk minder: veertien tot zestien ton. Het brengt ook minder op. Gebaild krijgt ReComSur driehonderd USdollar en voor dezelfde hoeveelheid versnipperd plastic vijfhonderd USdollar.

Rendabel
De vraag is of dat genoeg is om de kosten eruit te halen. “Het eerste jaar ging het nog goed”, legt Somwaru uit, “maar toen begon de wereldmarktprijs van het gerecyclede plastic te dalen. We halen de kosten er nu niet meer uit.” Daarom onderzoekt het bedrijf momenteel methodes om de waarde van de grondstof te verhogen. Ofwel door de kwaliteit beter te maken (dus verder te verwerken) of door een eindproduct te maken. Dit laatste is lastig, omdat daar eigenlijk niet genoeg plastic voor is in Suriname. “Maar misschien kunnen we gaan samenwerken met bedrijven in het Caribisch gebied, want die verlaagde prijs is overal een probleem”, aldus Somwaru. Momenteel heeft ReComSur het recyclen van plastic flessen even on hold gezet. Binnenkort verhuist het bedrijf naar een geschiktere locatie. Waar dat zal zijn, blijft nog even geheim. Er worden nog wel flessen opgehaald, maar daar wordt een vergoeding voor gevraagd van vijftig srd. De flessen worden vervolgens bij Amazona Recycling Company (AmReCo) gebracht. Begin volgend jaar hoopt ReComSur zover te zijn dat het zelf plastic gaat recyclen, op de nieuwe locatie. AmReCo is momenteel het enige bedrijf dat nog petflessen recyclet. Openbaar Groen (Milieu Beheer) haalt voor hen de meeste flessen (kosteloos) op, maar zelfs dan is het niet rendabel. Iwan Hasnoe, oprichter van het bedrijf, geeft aan dat het ook voor hem lastig is. “De brandstofprijzen in Suriname zijn omhoog gegaan en de wereldmarktprijs is omlaag gegaan. Zelfs met hulp van Openbaar Groen, waar we heel dankbaar voor zijn, lukt het niet om het rendabel te maken.”

Milieuwet
Niet alleen AmReCo krijgt hulp van de overheid, ook Stichting Samarja heeft verschillende projecten waarbij ze samenwerkt met de overheid. Het ophalen van petflessen is een project dat samen met de overheid gebeurt. Ook heeft Samarja lesmateriaal gemaakt over bewustwording van het milieu en in samenwerking met het ministerie van onderwijs is dit als verplicht lesmateriaal geïmplementeerd op 355 lagere scholen. Slooten geeft aan, dat het voor Fernandes belangrijk is om samen te werken met de overheid. Maar dat daar ook nog wel eens wat aan schort. “Wij vinden dat de overheid degene is die het beleid maakt, dus die moet daar leidend in zijn. Wij willen ons aan het beleid houden en tot op zekere hoogte beïnvloeden, maar het moet gemaakt worden, nageleefd worden en dat is iets wat nog wel ontbreekt.” Ook Alibux is kritisch over het milieubeleid van de overheid. “Al jaren liggen er een afvalstoffenwet en een milieuwet op de plank, maar doordat er 22 instanties zijn binnen de verschillende ministeries die zich er mee bezighouden en slecht met elkaar communiceren, komt het er maar niet doorheen. De milieuwet zou de broodnodige structuur brengen. Probleem is ook dat overheidsinstanties het niet met elkaar eens kunnen worden. Ze gunnen elkaar het licht in de ogen niet en zijn bang dat de ander meer verantwoordelijkheid of meer geld krijgt. Het is een vicieuze cirkel.” Shelley Soetosenojo, onderdirecteur van het ministerie van ATM, vertelt dat de milieuwet inderdaad nog steeds niet goedgekeurd is door de ministerraad. Ze hoopt dat er schot in de zaak komt nu De Nationale Assemblee (DNA) er naar kijkt. “Maar”, zegt ze daarbij, “dat zou geen drempel moeten zijn om iets te doen. Er is wel een politiestrafwet waarin staat dat het strafbaar is afval weg te gooien op plekken die daar niet voor aangewezen zijn.” Maar of het realistisch is dat de politie elke vervuiler gaat oppakken? Volgens Soetosenojo heeft de politie haar handen vol met andere zaken.

Statiegeld
Momenteel worden de flessen opgehaald bij scholen en sommige bedrijven. Dit maakt de drempel hoog voor mensen om ze daadwerkelijk weg te brengen naar een verzamelpunt. De flessen bij iedereen persoonlijk ophalen, zit er voorlopig ook nog niet in. In de laatste begrotingsbehandeling voor het dienstjaar 2013 heeft De Nationale Assemblee voorgesteld om een initiatiefwet voor de introductie van statiegeld op plastic flessen in te dienen. Is dat de oplossing? “Alleen door een grote subsidie van de overheid”, meent Alibux. “Dat kost miljoenen. Daarnaast heb je hier niet de apparatuur en is het organisatorisch onbegonnen werk door de gebrekkige infrastructuur en de vele kleine winkeltjes.” Ook Fernandes is voorlopig nog niet van plan om statiegeld in te voeren. Slooten: “We hebben het wel overwogen. Maar statiegeld werkt niet als er geen sprake is van gedragsverandering en als er geen effectieve infrastructuur is om de flessen in te zamelen. Recyclingbedrijven moeten daarnaast levensvatbaar zijn en er moet een milieubeleid van de overheid zijn. Alleen statiegeld vragen, heeft geen zin als die vier pijlers niet op orde zijn.” Natuurlijk speelt ook mee dat het invoeren van statiegeld ook extra kosten met zich meebrengt, al is dat volgens Fernandes geen doorslaggevend argument. Als statiegeld voorlopig geen reële optie is, wat is dan wel een oplossing voor het plasticprobleem? Alle partijen hebben plannen om het recyclen te verbeteren. Zo is Alibux fors kritisch over de recyclingbedrijven en wil daarom zelf een bedrijf opzetten. “Logistiek gezien deugt AmReCo van geen kant. De medewerkers zijn niet opgeleid en er worden regelmatig onderdelen van de vrachtwagens gestolen. Ook het management is niet in orde.” De stichting is daarom bezig zelf een recyclingbedrijf op te zetten in samenwerking met de overheid. Groot genoeg om dertig ton plastic per maand te verwerken. Het ministerie van Openbare Werken heeft de apparatuur voor 2014 op de begroting gezet. Samarja zal alles coördineren, de overheid financiert. De stichting heeft onder haar vrijwilligers veel jonge academici die de skills hebben om zo’n bedrijf te runnen, zowel op het gebied van logistiek als de machines. Hasnoe blijft ook doorgaan, ondanks de tegenvallende cijfers van AmReCo. “Voorlopig geef ik niet op. Met een lening bij de bank hebben we machines aangeschaft waarmee de verwerkingskosten flink omlaag kunnen.” Hij legt de kritiek van Alibux naast zich neer. “We roeien met de riemen die we hebben. Natuurlijk kan het beter, maar dan heb je grote investeringen nodig. Bovendien helpt het ministerie ons, dus zo slecht zullen we het niet doen. Ik geloof trouwens dat alle bedrijven hun best hebben gedaan. Ik ben trots op mezelf en op mijn personeel. We hebben dit jaar al twintig containers met vijfhonderd ton aan verwerkt materiaal verscheept. Ik probeer iets goeds te doen voor de aarde.”

Krachten bundelen
“De krachten bundelen, dat is de oplossing”, daar is ook Fernandes van overtuigd. Slooten: “Petflessen zijn niet alleen een probleem van overheid of producent of consument. Het is een probleem van alle lagen, de hele samenleving. We moeten proberen uit alle hoeken de hulp te krijgen. Wat wij in huis hebben, heeft de overheid niet en wat de overheid kan verschaffen, kunnen wij niet.” Samenwerking is dus belangrijk. Daar zijn alle partijen het over eens. Dat is de reden dat naar aanleiding van het seminar over plastic afval besloten is een multidisciplinaire werkgroep te vormen. In deze werkgroep zullen mensen uit alle betrokken partijen samenwerken aan oplossingen. Mensen van het ministerie, uit het bedrijfsleven, zowel producenten als verwerkers, maar ook consumentenverenigingen. Soetosenojo legt uit wat de bedoeling is. “We willen eerst twee jaar een pilot uitvoeren van de projecten die er nu zijn. Vervolgens zullen we de geleerde lessen meenemen om het op grotere schaal uit te voeren. Daarbij komt het in kaart brengen wat iedereen doet, ook de rol van verschillende ministeries willen we bekijken.” Bij het ter perse gaan van dit nummer lag de planning voor de start van de werkgroep in oktober.

0

Gedeeld