Rappa’s Tori: Ati (hati) – Parbode Sneak Peek
Allereerst een toelichting op de titel: de [h] is in het Sranan overwegend niet-betekenis onderscheidend, zoals in het Nederlands (zie bijvoorbeeld heuvel-euvel, haas-aas, huur-uur). Landgenoten die het Sranan als moedertaal hebben, zullen aanvankelijk enige moeite hebben met het onderscheiden van dit verschil in de schooltaal. Na dit te hebben aangeleerd, kan dat leiden tot hypercorrectie. De persoon gaat in het Nederlands de [h] toevoegen waar die nou net niet moet. Zie aan het eind van dit artikel een tekenend voorbeeld hiervan.
Tekst Rappa
In het Sranan maakt het dus in feite niet veel uit als je zegt oso of hoso (het wordt als hetzelfde woordje voor ‘huis’ verstaan), hagu of agu (= ‘zwijn, varken’), hede of ede (= hoofd), hesi of esi (= snel), hogri of ogri (= ondeugend). Wel kan de vorm met een [h] gebruikt worden om extra nadruk te leggen: ‘Ga snel, vlug, go hesi!’. Verder zijn er woorden waar er geen vorm zonder [h] wordt gebruikt: naast hei [hee] (= hoog of hert) geen ei.
Terug naar ati (hati). Dit woord heeft ettelijke betekenissen. Waarschijnlijk en begrijpelijk is de meest gebruikte betekenis van ati: hart, onze bloedpomp. Ati wordt in veel zegswijzen en vormen van beeldspraak gebruikt: Mi ati e dyompo (mijn hart springt, ik schrik); mi ati e kuku (mijn hart kookt, ik ben woedend); yu ati no e pompu (jouw hart pompt niet, je durft niet); yu ati e bron (je hart brandt, je bent boos; atibron = boosheid); mi ati e sidon (mijn hart zit, ik ben gerustgesteld/tevreden); hori yu ati (hou je hart = rustig aan, kalm aan).
Hati betekent ook pijn.
Lees verder in het aprilnummer van de Parbode
Wilt u informatie over het afsluiten van een (digitaal) abonnement?
Klik op www.parbode.com/abonneren