Rappa’s Tori: Monsieur, Moesjoe (musyu), Moesje – Parbode Sneak Peek

De bovenstaande woordenreeks is waarschijnlijk een volksetymologische vervorming die het Franse woord ‘monsieur’ (meneer) in Suriname ondergaan heeft. Voor zover mij bekend zijn er geen geluidsbanden of andere geluidsvastleggers die deze ‘gaandewegse’ vervorming kunnen staven, maar uit de mond van ouderen die het weer van hún ouderen hebben, valt deze vervorming globaal te reconstrueren.

Tekst Rappa

Waarom al deze moeite? In het Sranan komt er namelijk een veelgebruikte uitdrukking voor die in z’n originele vorm als volgt luidt: Dati no e tyari musyu go na Parési (Parijs). De vertaling wordt in het Surinaams-Nederlands ook vaak gebruikt: ‘Dat brengt moesje niet naar Parijs’. Dit wordt gezegd in een situatie als een aangedragen oplossing niet afdoende is, bijvoorbeeld: “Ja, ik kan mijn vuilniszakken op mijn erf houden totdat de staking in uw vuilophaalbedrijf is afgelopen, maar dat brengt moesje niet naar Parijs.” Ik heb ouderen weleens vaker horen corrigeren: ‘Het is geen ‘moesje’, maar ‘moesjoe’. Er werd dan vreemd naar de spreker gekeken. Waarom is ‘moesje’ in die uitdrukking niet goed en wat betekent ‘moesjoe’? Men bleef dus maar voortzeggen: ‘moesje’.

Het woord moesje is een koosnaam voor ‘moes’, een wat ouder Nederlands woord voor moeder, zoals ook moeke. Het woord is ook in het Sranan overgenomen en wordt als musyu gespeld. De uitdrukking zou dan betekenen dat die oplossing waar we niet verder mee komen ‘die oude moeder niet naar Parijs brengt’. Maar dat slaat in feite nergens op. Hoe is dan die uitdrukking ontstaan? De correctie van sommige ouderen dat hier sprake is van ‘moesjoe’ kan dan opgang doen. Moesjoe is een vervorming van het Franse ‘monsieur’ (meneer). De uitdrukking zou in z’n originele vorm dan hebben geluid: ‘Disi no e tyari monsieur go na Parési (Dit brengt monsieur niet naar Parijs)’. Maar hoe komt zo een rasecht Frans woord in een typisch Surinaams spreekwoord terecht?

Lees verder in het maartnummer van de Parbode

Parbode Magazine is te koop in de winkel;  ook een (digitaal) abonnement afsluiten is mogelijk (www.parbode.com/abonneren/)

0

Gedeeld