De buitenkant van een boek is de eerste kennismaking met de lezer, en de beweegreden om een boek wel of niet op te pakken. Edwin Linders heeft met zijn eerste publicatie gekozen voor beeld en een typografie die zeer uitnodigend overkomen. Tegenover die vriendelijke uitnodiging steekt de inhoud van Respect schril af. Respect is niet alleen geschreven door Linders, maar is vooral ook een boek van Linders, met Linders en over Linders. Over zijn ‘Indo-zijn’ en, zoals in het voorwoord aangegeven wordt, zijn Indische stem. Zijn geschiedenis en de vele gedachten, gevoelens en emoties daaromheen beginnen al na twee verhalen te vervelen. Na een eerste uitleg wat het Indo-zijn is (niet Indonesisch, niet Hollands, niet altijd te zien aan het uiterlijk, niet een ras, niet een land), wordt het telkens in andere vormen herhalen hiervan snel te veel. Een prettige onderbreking daarin vormt gelukkig de Indische stem die gekoppeld is aan zijn liefde voor hiphop, graffiti, dichtkunst/spoken word.
Door het ontbreken van een lijn van handeling, tijd en plaats en de vele verschillende schrijfuitingen, graffiti en typografische creativiteit, is het boek niet als een boek te lezen. Soms lijkt het alsof je midden in dagboekfragmenten stapt. Het Lindersverhaal trekt aan je voorbij als een vier dagen lang, op verschillende kanalen uitgezonden interview waarbij steeds dezelfde vraag wordt gesteld: Hoe is het om Indo te zijn? Je ontkomt er bij het lezen niet aan hoe belangrijk het is om, terecht, het onderscheid te maken tussen Indo en Indonesisch zijn. In telkens terugkomende verhalen wordt dit besproken door de schrijver: Indo heeft te maken met de, zoals hij het noemt, ‘vermaarde Hollandse Kolonie’ (Nederlands-Indië, het huidige Indonesië) en met gemengd bloed, de lijn die voortkomt uit de mix van Indonesische en Europese voorouders. Zijn nadruk op hoe het Indo-zijn in het uiterlijk te zien is, komt tegelijkertijd ook erg ongemakkelijk over. Waarom zou het je bezighouden of je etniciteit in kleur, kleurgradaties en vormen wel of niet aan je uiterlijk te zien is? De drang voor die beschrijving roept weinig respect op en lijkt eerder op het lezen van het pasje van de nietblanken in Zuid-Afrika onder het apartheidssysteem.
Stukjes uit het boek zijn interessant voor wie Linders kent en geïnteresseerd is in zijn verhaal over de familie, de link met Suriname, de liefde voor hiphop en waar hij vandaan komt. Hoewel hij aangeeft dat het delen van zijn verhaal voor hem belangrijk is, hoop ik vooral dat het schrijven van Respect een mooi en interessant proces is geweest voor zijn eigen kennis over zichzelf en de daaraan gekoppelde emoties. Op de achterflap van het boek geeft hij aan dat het delen van kennis ‘macht maakt’, maar waarom zou je macht maken, voor zover macht al te maken is? Jammer dat Linders te vaak onnodige statements neerzet over zijn identiteit en het delen van zijn gedachten daaromheen.
Zijn thema ‘identiteit’ herinnerde mij aan een recensietekst van literatuurkenner Els Moor die ik kortgeleden onder ogen kreeg, naar aanleiding van proza met als thema ‘ wie je bent’: ‘Je bent wat je wil zijn, deze uitspraak uit de mond van een pleegmoeder verwijst naar een sprankje hoop voor de toekomst van het Surinaamse volk: je identiteit hoeft niet bepaald te worden door etnische afkomst, leed en onrecht uit het verleden of door culturele of religieuze ballast, maar even goed door een eigen vrije keuze’
Edwin Linders, Respect!, 2015, DoSinyo.
Nu populair
