Schrijvers op reis
Het literatuurfestival ‘Diversity is Power’ was vorig jaar zo’n succes, dat het evenement nu voor de tweede keer wordt gehouden. Dit keer niet in ons eigen land, maar in Zuid-Afrika. Ook leden van de Schrijversgroep 77 reizen deze maand af.
In 2007 kwamen vijf Zuid-Afrikaanse schrijvers en de in Nederland woonachtige Hilly Narduin naar Suriname. Er werden scholen en districten bezocht en performance-avonden gehouden. De achterliggende gedachte was het uitwisselen van kennis onder de schrijvers en het stimuleren van het lezen bij kinderen en volwassenen. Nu, een jaar later, worden de rollen omgedraaid en zijn de gasten van toen de gastheren en -vrouwen. In totaal dertien schrijvers, van Surinaamse én van Nederlandse afkomst, gaan van 8 tot 14 oktober naar Zuid-Afrika voor het tweede ‘Diversity is Power’ literatuurfestival.
In 1997, precies twintig jaar na de oprichting, organiseerde Schrijversgroep 77 een driedaags congres. Hiermee werd de ‘trend’ voor festivals gezet. Voorzitter van de Schrijversgroep 77, Ismene Krishnadath, vertelt over het begin van de ‘festivalcultuur’. “Het congres in 1997 had als thema ‘Schrijverschap 2000 nationaal of internationaal’. Het was een bezinning over waar we als Schrijversgroep 77 naar toe zouden gaan. Naast onze eigen mensen waren er ook gasten uit Curaçao, Trinidad, Frans-Guyana en Nederland”, vertelt Krishnadath.
Verbondenheid
In 2002 organiseerde Krishnadath in samenwerking met het Nederlands Literair Vertalingen- en Productiefonds weer een literair festival, waaraan schrijvers van Surinaamse, Nederlandse en Curaçaose afkomst deelnamen. Met het festival probeerden ze de verbondenheid in taal tussen Suriname, de Antillen en Nederland uit te drukken. In 2004 werd het volgende festival georganiseerd, dit keer in samenwerking met de Nederlandse organisatie Winternachten uit Den Haag. Dit zou het eerste Internationaal Literatuurfestival Suriname zijn, met het thema ‘1001 identiteiten’.
Maar de samenwerking verliep niet helemaal zoals gepland. Krishnadath: “De organisatie Winternachten kwam met schrijvers en de ontvangende organisatie moest de rest allemaal zelf doen. Wij dus. We hadden ook ideologische verschillen. De schrijvers van Winternachten wilden niet naar bepaalde scholen, niet naar lagere- en muloscholen omdat ze vonden dat het niveau te laag was. En ze wilden zich daaraan niet aanpassen. Het is doorgaans ook normaal dat je als organisatie weer terug wordt uitgenodigd. Dat is ook niet het geval geweest. Gelukkig gaat het met ‘Diversity is Power’ anders.”
Onbelangrijk
Doordat het literatuurfestival niet wordt gezien als een sociaal project, komt het niet in aanmerking voor fondsen. De schrijvers die meegaan, hebben hun tickets allemaal zelf betaald. “Iedereen ziet het belang om een voetbalploeg naar buiten te sturen, maar een groep schrijvers wordt als onbelangrijk gezien”, zegt Krishnadath. “Ik vind ook dat we weer naar een ministerie van Cultuur moeten streven. De huidige minister van Onderwijs en Volksontwikkeling ondersteunt ons wel moreel, maar hij krijgt maar een half procent van de totale begroting. Op financieel gebied kan hij dus niet veel doen.”
De Schrijversgroep 77 is, zoals de naam al verraadt, opgericht in 1977. “Het was een bijzondere tijd”, vertelt Krishnadath. “Het was net na de onafhankelijkheid en kunstenaars waren erg actief. De nationalistische gevoelens waren erg sterk en de kunstenaars waren blij met de vooruitgang. De Schrijversgroep is toen opgericht met als doel de Surinaamse literatuur te promoten. Tijdens de revolutionaire periode was er binnen de kunstwereld hoop dat er verandering zou komen. Kunstenaars zijn over het algemeen vrij progressief, dus de meesten waren blij met deze periode.” Totdat het te ver ging. “Toen er een verbod op persvrijheid kwam en de avondklok werd ingesteld veranderde de mening van de kunstenaars. In die periode is er niets gepubliceerd. Er werd natuurlijk wel geschreven. Pas na de militaire tijd werd er weer gepubliceerd.”
Het aantal leden van de Schrijversgroep is de afgelopen jaren verdriedubbeld en de club is erg actief. “Op de website kunnen de leden hun werk kwijt. Het internet biedt veel mogelijkheden om je eigen netwerk uit te breiden. Daarnaast kunnen we via internet en de website het nieuws aan ons netwerk overbrengen.” Naast de festivals waaraan de Schrijversgroep deelneemt, is er een regulier programma. Elke maand is er in Tori Oso een bijeenkomst waar de leden hun werk voordragen. Daarnaast heeft de Schrijversgroep het radioprogramma ‘Skrifi Man Taki’ en gaat er maandelijks een nieuwsbrief uit. Er wordt gewerkt aan een programma, waarin de schrijvers getraind worden om hun kennis en vaardigheden op scholen over te brengen. Zo hoopt de Schrijversgroep de jeugd te stimuleren om te gaan lezen.
Eigenwaarde
Krishnadath is tevreden over de Surinaamse literatuur. “Ik denk dat de literatuur uit Suriname belangrijk is, omdat het eigenlijk voortkomt uit mensen aan de basis. De schrijvers voelen en ondervinden vanuit een participatie in de maatschappij. Als je dat plaatst in een breder kader, zie je dat er verschillende dingen belangrijk zijn, namelijk; trots, etniciteit, eigenwaarde en hoe wij hier samenleven als multiculturele diversiteit. Surinaamse literatuur heeft een stevige maatschappelijke basis, maar sluit tegelijkertijd toch aan bij de wereldproblematiek.”
Deze schrijvers uit Suriname zijn in ieder geval aanwezig in Zuid-Afrika: Hilli Arduin |
Tekst & beeld: Kizzy Chin A Foeng