Het wast onze kleren, toast onze broodjes en houdt de rijst warm. Dagelijks maken we dankbaar gebruik van stroom. De gevaren ervan worden flink onderschat. Onjuist gebruik van elektriciteit veroorzaakt namelijk verreweg de meeste woningbranden. “Mensen denken vaak dat het hen niet zal overkomen, dat zij wel gespaard zullen blijven. Helaas wordt het tegendeel te vaak bewezen”, aldus Glenn Cooman, woordvoerder van het Korps Brandweer Suriname.
Een luide alarmbel klinkt door de gangen van de hoofdkazerne van de brandweer aan de Gemenelandsweg. Van alle kanten komen brandweermannen aangestormd. Ze grissen hun pakken en knalrode helmen bijeen en sprinten naar de brandweerwagen. Met loeiende sirenes en gierende banden scheuren ze het terrein af. “In de droge tijd hebben we soms wel vijftien brandmeldingen per dag”, vertelt Cooman. “Meestal gaat het om kleine afvalbranden. Woningbranden komen gelukkig minder vaak voor.”
Onlangs was het raak in de Calcuttastraat. De brandweer had de handen vol aan de vuurzee, die ontstond bij elektrische bedrading op de vliering. “Je ziet vaak dat branden daar beginnen”, aldus Cooman. “Dat is zeer gevaarlijk, want de kans is groot dat bewoners de brand over het hoofd zien. Pas als het plafond in lichterlaaie staat, slaan ze alarm.”
Boosdoeners
“Ik schrik soms heel erg van wat ik bij mensen aantref”, verzucht Winodjkoemar Dhoeme, forensisch rechercheur. “In sommige woningen stuit ik op elektriciteitsinstallaties van wel veertig tot vijftig jaar oud. Mensen realiseren zich gewoonweg niet hoe riskant dat is. Elektriciteit is ongrijpbaar, onzichtbaar. De gevaren worden daarom gemakkelijk vergeten.”
Het Forensisch Opsporingsteam van het Korps Politie Suriname werd vorig jaar 161 keer opgetrommeld om een brand te onderzoeken. Hoewel exacte cijfers ontbreken, kan Dhoeme met zekerheid stellen dat het overgrote deel van die branden werd veroorzaakt door onjuist gebruik van elektriciteit of ontvlamming van apparatuur. “Legio huizen voldoen niet aan de eisen”, weet Dhoeme. “Losse bedrading, goedkope adapters en
provisorisch aangelegde stopcontacten zijn veelal de boosdoeners.”
De brandweer zette het onderwerp hoog op de agenda nadat vorig jaar bleek dat de elektrische bedrading van panden in de binnenstad zich in erbarmelijke staat bevindt. “Samen met Energie Bedrijven Suriname (EBS) hebben we het historische centrum van de stad nauwkeurig geïnspecteerd”, vertelt Cooman. “De resultaten waren schrikbarend. In veel panden ging de bedrading al tientallen jaren mee.”
Cooman verwacht dat de situatie in overige stadsdelen niet anders is. Over de precieze omvang van de problematiek tast de brandweer in het duister. De EBS is de enige bevoegde instantie die toeziet op de veiligheid van elektriciteitsinstallaties, maar zij bezichtigt slechts een klein gedeelte van de panden in Paramaribo. “Wij controleren enkel op particulier verzoek en bij de oplevering van nieuwe huizen”, vertelt Frank Menasse van de EBS Keuringsdienst. “We hebben gewoonweg niet voldoende mankracht om alle panden periodiek te controleren. Er is een groot gedeelte waar wij niet komen. Het gebrek aan regelmatige controles zorgt voor gevaren”, meent Menasse. “Eigenlijk zouden alle huizen in de binnenstad om de zes maanden gecontroleerd moeten worden. Schroefjes van zekeringkasten en –dozen draaien gemakkelijk los door trillingen van langsrijdend verkeer. Ze moeten veelvuldig gecheckt worden.”
Oververhitting
Wie verantwoordelijk omspringt met zijn elektriciteitsinstallatie, bespaart zichzelf en anderen een hoop ellende, benadrukt Menasse. “Veel branden komen voort uit oneigenlijk gebruik van elektriciteit. Het komt vaak voor dat mensen hun installatie te veel belasten. Eerst willen ze een tosti-ijzer, dan een microwave en ook nog een airco. Je kunt echter niet eindeloos blijven aansluiten op een elektriciteitsnet, de leidingen zijn immers niet berekend op zo’n forse hoeveelheid stroom. Als het circuit is overbelast, begint de bedrading op te warmen. De draden worden heter en heter, totdat de boel vlam vat.” Hetzelfde kan gebeuren als de draden van snoeren niet goed met elkaar verbonden zijn. “We spreken dan van slecht contact”, legt Menasse uit. “Snoeren warmen op en vonken slaan over. Als er gordijnen in de buurt zijn, heb je al snel brand. Slecht materiaal veroorzaakt ook vaak narigheid”, constateert Cooman. “Er wordt in ons land heel veel inferieur materiaal verkocht. Goedkope adapters en verlengsnoeren zijn brandgevoelig, ze smelten gemakkelijk door de hitte. Ten tijde dat het wordt opgemerkt, is er meestal al een behoorlijke brand en dan is het vaak al te laat om te vluchten.” Er moet een verbod komen op de import van onveilige apparatuur, vindt Cooman. “Betere inspectie aan de grens is noodzakelijk. Regels omtrent invoer moeten veranderen.”
Geld
“Veel mensen verkiezen hun portemonnee boven hun veiligheid”, beweert Menasse. “Men laat de uitbreiding van hun elektriciteitsinstallatie liever over aan een handige buurjongen, ze hebben geen zin om de kosten van een erkende EBS-installateur te betalen. Ik begrijp niet waarom mensen moeilijk doen over geld, wanneer het gaat om zulke essentiële zaken. Ze vergeten wat ze op het spel zetten. Nu wat meer investeren in duurzaamheid kan heel veel ellende schelen in de toekomst.”
Dhoeme sluit zich daar bij aan. Aan veiligheid hangt nu eenmaal een prijskaartje, weet de inspecteur. “Het kost al drieduizend srd om een installatie in een kleine woning te plaatsen. Daar komen dan nog de kosten van de EBS bovenop. Dat is zeer prijzig, maar als je huis afbrandt, komt dat je nog veel duurder te staan.”
Op dit moment is er geen wet die woningeigenaren verplicht hun elektriciteitsinstallatie te onderhouden. De EBS kan wel sancties opleggen. Als na controle blijkt dat een installatie er ernstig aan toe is, kunnen zij de elektriciteit afsluiten. Maar omdat de EBS verzuimt om periodiek te controleren, blijft dat de meeste mensen bespaard. Dhoeme vindt de controle van de EBS dan ook niet toereikend. “Als mensen hun huis volzetten met apparaten en hun installatie zelf uitbreiden, dan heeft de EBS daar geen enkel zicht op.”
“Regelgeving op dit gebied laat dus op zich wachten”, meent Oedit Wiedjaikumar, hoofd van de Forensische Opsporing. De brandweer deelt die mening. “Het komt voor dat burgers na herhaaldelijke aanmaningen nog steeds geen actie ondernemen”, zegt Cooman. “Als burgers moedwillig een gevaarlijke situatie in stand houden, moeten we sancties kunnen opleggen. Daarom hebben wij een wetsvoorstel opgestuurd naar het ministerie van Justitie en Politie. We hebben er goede hoop op dat de wet binnenkort in werking treedt.”
Alleen een wet is niet voldoende, denkt Dhoeme. Als het aan hem ligt, wordt er een onafhankelijke instantie in het leven geroepen. “De EBS heeft onvoldoende capaciteit om alle huizen langs te gaan. Er moet daarom een nieuwe instelling komen met erkende installateurs. Zij moeten periodiek alle woningen langs gaan en installaties controleren op veiligheid.”
Wijkveiligheid
Tot die tijd zit de brandweer niet stil. De voorbereidingen voor de gloednieuwe campagne ‘Meer Rood op Straat’ zijn in volle gang. In juli en augustus gaan brandweermannen massaal de straat op om te praten met burgers. “Onze nieuwe campagne staat in het teken van zelfredzaamheid”, vertelt Cooman. “Het is belangrijk dat burgers weten wat te doen in geval van brand. Onze kazernes liggen verspreid, waardoor het een tijdje kan duren voordat we ter plaatse zijn. Burgers kunnen heel goed zelf in actie komen, zolang ze weten wat te doen. Samen kunnen we zo de veiligheid van de maatschappij waarborgen.”
Nu populair
