Suriname vol asbest

De renovatie van de St. Petrus en Paulus Kathedraal in Paramaribo, die is opgenomen in de Werelderfgoedlijst van Unesco, is stilgelegd na de vondst van asbest. Maar niet alleen de kathedraal, ook andere gebouwen in ons land zitten vol levensgevaarlijk asbest. Samenwerking en bewustwording zijn nodig om gezondheidsproblemen op langere termijn te vermijden.

De kathedraal is al bijna helemaal geschilderd en had eigenlijk eind juli weer opengesteld moeten worden voor het publiek. Maar het moet weer uit zijn jasje gehaald worden, want de Arbeidsinspectie heeft de werkzaamheden na de vondst van asbest stilgelegd. Voordat er een plan op de tafel ligt wat er met de kathedraal gebeuren gaat, zal de nieuwe verf zijn glans al verloren hebben.
Stichting Beheer R.K. Kathedraal (Stibeka), gesteund met het geld van de Europese Unie en Stichting Jacques de Leeuw uit Nederland, leidt de renovatie van de kathedraal. “Ik weet niet waar de fout zit”, zegt John Courtar, hoofd van het medisch bureau van de Arbeidsinspectie. “Stichting Stibeka had een correct werkplan opgesteld. In Suriname schort het echter aan herkenning bij deze soort asbest. Meestal komt asbest voor in daken of in waterleidingsbuizen. Het asbest bij de kathedraal is leienasbest, het zit dus verwerkt in de leien op het dak. Dit komt minder vaak voor”, legt Courtar uit.
“Met de gevonden sporen van asbest kunnen we aannemen dat het al lang geleden is vrijgekomen. Bij de inwijding van bisschop Monseigneur Wilhelmus de Bekker in 2005 was het asbest al vrijgekomen, alleen wisten we dit toen nog niet.”

Jeuk
Het Italiaanse bureau ARS Proghetti en het Surinaamse aannemingsbedrijf REMAS zijn ingehuurd voor de renovatie van de kathedraal en waren eerder dit jaar bezig met afrondende schilderwerkzaamheden. Toen de arbeiders last kregen van jeuk, voerde de Arbeidsinspectie een controle uit en vond visuele sporen van asbest. “Als de werknemers afgelopen jaar geen klachten hadden gekregen, dan hadden we geen controle gedaan en waren we er waarschijnlijk nog later achtergekomen. We hebben na het vinden van de sporen het schilderen stil gelegd wegens veiligheidsvoorschrift nummer zes, het bewerken van asbest.”
Op dit moment moet de Europese Unie een plan opstellen voor de aanpak van het probleem. “Het is een internationale aanbesteding, omdat de Europese Unie de renovatie steunt. Het plan laat echter nog wel even op zich wachten, want het moet gecontroleerd worden en herschreven volgens de normen die gelden bij EU-projecten”, zegt Courtar. “Wij hebben na het stilleggen van de renovatie een meeting gehad met Stibeka en het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling (Nimos) en alle veiligheidsmaatregelen getroffen. Wij, de Arbeidsinspectie, en Nimos werken hecht samen bij de aanpak van de asbestproblematiek.”

Veel asbest verwerkt in bouwmaterialen in Suriname is afkomstig uit Nederland. De bouwmaterialen waar asbest in zit, komen grotendeels van het bedrijf Eternit Fabrieken uit Nederland. Ook zijn bouwmaterialen met asbest uit Zuid-Amerika gekocht. Tot in de jaren negentig zijn dergelijke bouwmaterialen naar Suriname geëxporteerd.
In Nederland is het sinds 1993 verboden om asbest te produceren en sinds 2005 is men bezig om alle gebouwen met asbest te inventariseren en het asbest te verwijderen. Dat is een proces van jaren. Ondertussen is het nog altijd mogelijk dat asbest vanuit Nederland in Suriname terecht komt. Zo kreeg de Surinaamse Voetbalbond (SVB) in 1996 van SC Heerenveen een tribune cadeau uit een gesloopt stadion. Ook dit zat vol met asbest.
De Surinaamse Arbeidsinspectie heeft in Paramaribo en districten in de kustvlakte inmiddels wel de meeste gebouwen met asbest geïnventariseerd, maar alle bouwmaterialen met asbest verwijderen is niet zomaar mogelijk. “Wij hebben niet zo’n groot budget, niet genoeg geld, zoals in Nederland”, zegt Courtar. “Stel je voor hoe het er in Nederland uit zou zien als er geen geld was voor asbestontmanteling.”

Ketencombinatie
De samenwerking tussen Nimos en de Arbeidsinspectie helpt tegen het geldtekort, samenwerking is dan ook nodig volgens Courtar. “De Arbeidsinspectie telt 55 inspecteurs over heel Suriname, dat is te weinig. Een ketencombinatie van organisaties is nodig om asbest te bestrijden.” Onlangs heeft de Arbeidsinspectie, ‘als mosterd na de maaltijd’ zoals Courtar het noemt, een ‘refresh-up’ les gegeven, waarbij alle ministeries opnieuw geïnformeerd werden over de wetgeving ten aanzien van asbest en de herkenning van het giftige goedje.
Ook geven Nimos en Amos Milieutechniek BV, een milieutechnisch adviesbureau uit Nederland, gecertificeerde trainingen aan aannemers, met bijvoorbeeld de werking van het
systeem van de zogeheten drietrapsluis voor de veiligheid van werknemers. Courtar heeft persoonlijk trainingen gegeven aan aannemers. “Helaas is er een groot verloop van werknemers in de bouwbedrijven. Mensen worden snel aangenomen en anderen zoeken gauw weer ander werk. We moeten dus goed bijhouden wie precies de trainingen gehad hebben.
“Ik heb alleen niets aan trainingen als mensen hun common sense niet gebruiken. Scholen die zonder ontheffing en controle van de Arbeidsinspectie zomaar een renovatie beginnen, terwijl ze weten dat ze vol zitten met asbest. Daar kan ik niets tegen beginnen, dan moet ik de werkzaamheden stop zetten”, zegt Courtar. Zoals de Froweinschool aan de Wanicastraat, waar voor zowel scholieren en leerkrachten als arbeiders een levensgevaarlijke situatie heerst. De werknemers werken bij het verwijderen van asbest alleen met een mondkapje en met hun blote handen. Overal op het erf van de school liggen stukken asbest. In een gedeelte van de school dat vastzit aan het deel waar al gerenoveerd wordt, geeft men nog les. Niemand denkt aan het gevaar van het vrijkomende asbest en niemand heeft de Arbeidinspectie ingeschakeld voor de renovatie. Courtar: “Nu moeten we het stilleggen en de gehele omheining ontdoen van asbest, dat is veel duurder en kost veel meer moeite dan als we van tevoren het asbest hadden verwijderd.” Maar daar is het te laat voor.

Natuureducatie
Ook het gebouw van de afdeling Natuureducatie van de Stichting Natuurbehoud Suriname (Stinasu), dat onder het ministerie van Ruimtelijke Ordening en Grondbeheer en Bosbeleid (ROGB) valt, is vergeven van asbest. Twee jaar geleden heeft de Arbeidsinspectie al aangegeven dat er iets moet gebeuren, maar de asbestontmanteling van het pand laat op zich wachten. Er zijn scheuren in het dak die alleen maar groter worden. Ook zat er asbest in de oude afvoerbuizen die inmiddels wel zijn weggehaald.
Er werken nog steeds mensen, zonder enige bescherming, terwijl de asbestvezels in de rondte vliegen. Een deel van het dak is getaped met een stuk plastic, de rest ligt er open en bloot bij. “De overhangende palmboom en de bromelia’s zijn funest voor het dak”, zegt Courtar. “Zo ontstaan er scheuren in het dak, die alleen maar erger worden, want die planten houden niet op met groeien.”
Het asbestprobleem schreeuwt om samenwerking. Instanties, zoals scholen, moeten van tevoren aangeven dat ze gaan renoveren en als ze op de inventarisatie lijst staan van de Arbeidsinspectie, dan moeten ze om ontheffing vragen. Zo kan de Arbeidsinspectie ook goed functioneren en zo kunnen we met zijn allen het asbestprobleem te lijf gaan. Anders hebben we over twintig of dertig jaar onze eigen kinderen ernstig ziek laten worden en ziet de toekomst er somber uit. Het budgettekort is een politiek probleem, wie weet komt hier verandering in na de verkiezingen van volgend jaar. Rond de kathedraal is het voorlopig stilletjes, zonder de trouwe bezoekers en wachtend op het plan van de Europese Unie.

Marlijn Meijer

0

Gedeeld