Taakstraffen en mediation een goed idee voor Suriname? – Parbode Sneak Peek

Als Napoleon een marron of ingi was geweest, zou onze strafwetgeving doordrenkt zijn van herstelrecht: niet per se vergelding, maar het gemeenschapsevenwicht repareren. In onze wetgeving prijkt die mogelijkheid middels werkstraf. Een stap verder gaat mediation: slachtoffer en dader praten met elkaar. Twijfelachtig of bij de huidige verruwing van de misdaad onze bevolking warm zou lopen voor deze ‘softe’ benadering. Maar in ons binnenland streeft de rechtskrutu juist naar verzoening. Een twinningproject bestudeert hoe het traditioneel herstelrecht een plek kan krijgen in het moderne strafrecht.

Door Welmoed Ventura

Op vele fora worden ze met hoon omschreven: ach, bejaarde gewelddadig beroofd, dader gaat nu zeker stoepje vegen bij het slachtoffer. Toch hebben geweldloze strafalternatieven in meerdere landen bewezen de recidive terug te dringen, volgens de juristen van de Nederlandse twinningdelegatie onder leiding van hoogleraar emeritus Theo de Roos. Een taakstraf brengt vooral jongeren weer op het rechte pad. Slachtoffers willen soms met de dader praten om te begrijpen waarom die zijn misdaad pleegde. Daders mogen in Nederland ook verzoeken om een confrontatie met het slachoffer. Veel daders hebben namelijk spijt van de schade die ze hebben aangericht. Een gevangenisverblijf maakt de situatie vaak niet beter. Daders resocialiseren moeizaam, of vervallen weer in criminele gewoontes.

Vastlegging oraal recht

Herstelrecht is complex. Er is behalve wetgeving beleid nodig, en professionals zoals mediators. Een blik op de politierubrieken in onze lokale kranten toont het beeld van hoge terugval bij ex-gevangenen. In ons binnenland is er wat betreft herstelrecht niets nieuws onder de zon: de traditionele Surinaamse gemeenschappen lossen al eeuwen conflicten op via krutu’s, die zich richten op verzoening. Daarvan kunnen Nederlandse en Surinaamse juristen iets leren, was het idee achter deze juridische twinning. De twinningdelegatie van juristen en antropologen reisde daarvoor in januari dit jaar naar de marrons en inheemsen. Van Surinaamse zijde ondersteund door Rinette Djokarto, docent strafrecht en rechtssociologie van de Anton de Kom Universiteit van Suriname, Ellen Jordan van Stichting River of Jordan en Inge Pierre van het inheems platform ESAV. Merkwaardig eigenlijk, herstelrecht in ons eigen oerwoud, maar nooit een link gelegd met het nationale strafrecht. Nederland heeft er al meer ervaring mee: sinds tien jaar gebruiken ze er mediationmethoden van de Maori’s in Nieuw-Zeeland. In het verleden bemiddelden de dominees er wel voor de dorpsgemeenschappen. Maar nu vindt er een studie plaats waarbij het orale recht van het Surinaams binnenland wordt vastgelegd, benadrukt enthousiat Alrik de Haas, strafrechtadvocaat en raadsheer-plaatsvervanger in strafzaken bij het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch.

Politieke kwestie?

De Surinaamse wetgeving biedt voldoende aanknopingspunten voor herstelrecht, zegt hoogleraar herstelrecht Jacques Claessen. Zo prijkt daarin de ‘werkstraf’, in Artikel 17. “Maar die wordt niet opgelegd door onze rechters”, zegt mr. Rinette Djokarto, namens de Anton de Kom-universiteit betrokken bij deze twinning. “De randvoorwaarden zijn namelijk afwezig: er zijn meerdere ministeries en instanties nodig voor de uitvoering van werkstraffen, een uitvoeringsbesluit hiervoor is er bijvoorbeeld niet. De gevangenen die je weleens milieuwerk ziet verrichten doen dat niet als vervangende taakstraf, maar voor geld. Ze mogen dat als ze goed gedrag vertonen.” Dus de rechters in ons land zien niets in taakstraffen? “Dit is eigenlijk ook een politieke kwestie, want De Nationale Assemblée moet erover beslissen. In 2007 is er een taakstrafpilot gedraaid voor jeugdige delinquenten, die heeft nog geen follow-up.” Het bleek dat de publieke opinie in de stad mogelijk niet gecharmeerd zal zijn van alternatieve afdoening waaronder herstelrecht.

Lees het hele artikel in het aprilnummer van Parbode

0

Gedeeld