Uitvinders: ze bestaan nog. In een tijdperk dat alles al lijkt bedacht, denken en knutselen zij zich suf om met iets verrassends en nieuws te komen. Ook in Suriname lopen ze rond. Zoals Jacop Rip, bedenker van het invriezen van embryo’s en van een bijzondere grill om smakelijke varkens ook zonder elektriciteit gaar te laten draaien. Dat laatste is vooral handig in het Surinaamse binnenland.
Jacop Rip is in 1993 naar Suriname gekomen. Behalve dat hij een uitstekend lasser is, vindt hij soms ook dingen uit. Een slimme jongen dus. “Tja wat heet slim? In Nederland vond mijn onderwijzer me het domste jongetje van de klas, soms zelfs de domste van de hele school. Ook op de Lagere Technische School (LTS) konden leraren me wel schieten. Ik wou echt geen huiswerk maken, ik verdomde het gewoon. Ze wilden me toen van school sturen, maar mijn vader pikte dat niet en heeft daar een stokje voor gestoken.
“Ondanks mijn situatie op school ontdekte ik, nadat ik mijn wilde haren een beetje kwijt was, iets heel spannends: als je een levend wezen invriest, worden ijskristallen gevormd. Deze beschadigen de cellen een beetje, vooral hersencellen. Daarom kan je wezens die je invriest zo moeilijk weer levend ontdooien.
Maar toen heb ik iets uitgevonden – ik ga niet uitleggen wat, want dat is veel te ingewikkeld- waardoor een embryo kon worden ingevroren zonder kristalvorming. Dat was zo rond 1980. Wat later zou de eerste embryobaby een feit zijn.” En kunnen nu, dertig jaar later, ingevroren mensen al levend worden ontdooid door zijn uitvinding? “Het grootste wezentje waarbij het tot nog toe gelukt is, is een muisje. Maar het muisje was, eenmaal levend, wel een dom, een heel dom muisje geworden.”
Speenvarken
Rip was zeventien jaar in Suriname toen hij voor hij het eens tijd vond om een groot feest te houden. Zijn beste vriend Harry Jansen, een varkensfokker, had een bigi yari te vieren en zijn schoonouders en enkele eveneens jarige vrienden wilden ook meedoen. Harry stelde meteen voor een speenvarken te grillen. “Harry wilde dat doen op een grill die uit zichzelf ronddraait, want als je een feest geeft, wil je wel je handen een beetje vrij hebben, toch?” Hij kijkt naar zijn vrouw die instemmend knikt.
Maar ja, het feest zou plaatsvinden in de jungle achter Zanderij, waar geen elektriciteit is. En zo gaat dat vaak met uitvindingen. Die komen tot stand om aan een ontstane behoefte invulling te geven. Zo is de gasaansteker bedacht om het fornuis aan te steken zonder je vingers te branden. De ballpoint omdat je niet wil lopen met een pen en een potje inkt op zak. Een lepel omdat de moderne mens de handen niet vies wilde maken tijdens het eten. En zo ontstond de automatische reuzengrill van Rip dus ook. Vanuit een behoefte om op een feestje een speenvarken te grillen zonder er naar om te hoeven kijken. Je kunt er trouwens ook acht kippetjes tegelijk mee braden.
Schoepen
Alvorens het zover was, werden verschillende ‘denkmiddagen’ op het achterterras bij Harry besteed. De heren dachten flink na over de nog uit te vinden grill, terwijl de vrouw des huizes zorgde voor de ijskoude djogo’s. “De eerste hindernis die moest worden genomen”, vertelt Rip,“was dus dat er geen stroom was waar het feest gehouden werd. Maar ik had een keer een spit gezien met een fietswiel waarop schoepen waren gelast. Op de schoepen viel water uit een kraan en die kracht draaide het spit rond, maar bij navraag bleek dat er ook geen stromend water was daar!” Harry, die inmiddels is aangeschoven, glimlacht: “Hoe moeilijker het wordt, hoe leuker we het altijd vinden. Rip en ik worden dan echt een hecht team. Ik ben dan meer degene die de problemen kan zien. Ik stel vragen. En Rip is de man van de oplossingen. “Na twee weken denken”, vervolgt Harry, “lag er een prachtig ontwerp op tafel. Stromend water kon geleverd worden door water rond te pompen. De stroom werd geleverd door een autobatterij. Hoe snel het spit ronddraait, werd bepaald door hoever je de kraan opendraait. En zo volgde de ene kleine uitvinding na de andere. Toen we overal aan gedacht hadden en alle berekeningen op een rijtje stonden, hebben we in twee dagen de grill in elkaar gelast.”
De grill was een succes, het feest overigens ook. Een ingewikkeld idee leidde dus uiteindelijk tot een grill die in de meest afgelegen gebieden kan worden gebruikt om een varken of ander dier gaar te krijgen. “Als de regering werkelijk productie wil stimuleren”, vindt Rip,’ zouden ze scholen wat meer van schaartjes en lijm moeten voorzien. Dan komen kinderen als ik een beetje beter tot hun recht en krijgen ze misschien een aardiger etiketje opgeplakt dan ik kreeg.”
Rip is trouwens zijn etiket nog steeds niet helemaal kwijt, gezien wat er zich voordeed bij de chinees.
Voor de gril had hij twee stevige bromfietswielen nodig. Toen hij ze wilde afrekenen zei omu bezorgd: Disi tu vesiewiel’, waarop Rip het geruststellende antwoord gaf: ’Ja omu, a bun, a bun. Mi abi wan bromfiets nanga tu vesiewiel. En toen zag Rip omu denken: ‘Wat is die man dom!’
Nu populair
