Kunsthistoricus Bart Krieger
bespreekt elke maand een kunstwerk,
deze maand voor het laatst.
Kunstwerken zijn op verschillende manieren te ‘lezen’. Met het oog, het hart en het hoofd. Het oog levert een objectieve beschrijving op, het hart een emotioneel, subjectieve en het hoofd kan het geheel in context plaatsen en hier betekenis aan geven. Deze maand de foto Untitled (2014) uit de serie Byllemer van Mitchell Stuart.
Wat zien we?
Een bosrijke omgeving. Veel lage struiken met in het midden op de grond een rechthoekige vorm. De rechthoek is met mossen begroeid en her en der zijn plastic resten te ontwaren. Het is stralend weer en het zonlicht in combinatie met het loof zorgt voor een interessant schaduwspel op de bosgrond.
Wat voelen we?
Het groen stemt rustig en de vrolijke lichtval versterkt dit. Het ‘decor’ heeft iets sprookjesachtigs en zou in een film als Lord of the Rings of Harry Potter niet misstaan. Ook dichter bij huis kunnen referenties gevonden worden. Want is dit niet de groene versperring van het kasteel van Doornroosje, waar achter elke boom wachters in diepe slaap zijn?
Wat denken we?
Natuurlijk kan er ook veel meer aan de hand zijn. Misschien gaat het hier wel om een vergeten graf op een overwoekerd kerkhof. Bij nadere inspectie blijkt de rechthoek echter geen grafsteen maar een matras te zijn. Aan de kopse kant is het gele schuimrubber te zien. Een slaapplaats van een zwerver of een afwerkplek? Wat voor plek laat fotograaf Mitchell Stuart ons zien? Is het een zogenaamde Guilty Space, een ‘schuldig landschap’? Zanele Muholi, een fotografe uit Zuid-Afrika, heeft een prachtige serie gemaakt over zogenaamde schuldige landschappen. Sterker nog: over plaatsen van delict. De foto hiernaast, getiteld ‘Crime Scene #1’ uit 2012, van een landschap met dorre bladeren en een ‘verdwaalde’ hand is heel esthetisch en zelfs poëtisch te noemen. Ook hier spelen lichtval en lijnenspel een belangrijke rol. Als echter blijkt dat onder het smerige stuk plastic het slachtoffer ligt van een ‘corrigerende verkrachting’ en moord, draait alles 180 graden. In Zuid-Afrika is homoseksualiteit verwerpelijk en worden lesbiennes verkracht om hun gedrag te ‘corrigeren’.
Betekenis?
Ook Stuart, opgegroeid in de Bijlmer, is als een detective te werk gegaan. Hij heeft geprobeerd met deze foto het verval van Amsterdam-Zuidoost in beeld te brengen. Hij speurde naar plekken waar bijna niemand komt, omdat er niets te halen valt of omdat ze moeilijk toegankelijk zijn. Hij kwam daarbij onverwachte natuur tegen in deze grootstedelijke omgeving. Stuart gaf de foto geen titel, maar schreef er een gedicht bij (op de achterkant van de foto): I shall lie down and feel protected by the leaves and the heavens above. Away from the burden of mankind and still becoming a part of it all.
De liefde voor fotografie en zijn geduld zijn in dit beeld voelbaar. In dit geval vond Stuart niet de dood van de Bijlmer, maar ving hij de schoonheid van verval
Nu populair
