De uiteindelijke cijfers voor 2008 zijn nog niet eens bekend, maar het is nu al
duidelijk dat in het afgelopen jaar meer dodelijke bedrijfsongevallen te betreuren zijn geweest dan in de tien jaar daarvoor: tot en met september al achttien. In 2007 waren dat er vijftien en in 2006 zelfs maar zes.
Het totaal aantal geregistreerde bedrijfsongevallen zal in 2008 waarschijnlijk niet veel hoger of lager uitkomen dan in 2007. In dat jaar raakten in totaal 1.465 mensen al dan niet ernstig gewond. In 2008 stond de teller eind september op 1.169. In de jaren hiervoor was er nog een duidelijke stijgende trend waarneembaar, in 2003 waren er maar 708 ongevallen.
De vele dodelijke ongelukken zijn echter niet allemaal voorgevallen op de werkplaats. Rabin Sewdajal van het Medisch Bureau Arbeidsinspectie legt uit: “Ook ongevallen die op weg naar of van de werkplaats gebeuren worden meegerekend tot de bedrijfsongevallen, vandaar de sterke stijging. Als iemand zich onderweg naar het werk doodrijdt wordt dat als bedrijfsongeval gezien. De stijging van het aantal doden zegt eigenlijk meer over de veiligheid op de weg dan over de veiligheid op de werkplaats.” Aan boord van het vliegtuig dat vorig jaar april neer is gestort zaten ook enkele mensen die op weg waren naar hun werk, zoals een aantal bouwvakkers. Zij zijn eveneens opgenomen in de statistieken. “Het is natuurlijk erg dat zoiets gebeurt”, vindt Sewdajal. “Maar wij kunnen als Arbeidsinspectie niet veel doen om dat te voorkomen.” Niet alleen het dodental, maar ook het aantal ongevallen zonder dodelijke afloop lijkt mee te vallen. De cijfers – die overigens de ambtenarij buiten beschouwing laten – wijzen uit dat gemiddeld iets meer dan twee procent van de in Suriname geregistreerde werkenden in 2008 een ongeval heeft gehad onder werktijd. Geen groot percentage, in Nederland bijvoorbeeld gebeuren relatief gezien ongeveer net zo veel ongelukken. Toch klopt dit niet helemaal. De cijfers zijn namelijk gebaseerd op verzekerde bedrijven, maar in Suriname zijn ook veel onverzekerde bedrijven. De ongevallen die bij onverzekerde bedrijven gebeuren worden dus niet meegenomen in de statistieken. Hoeveel bedrijven onverzekerd zijn, is niet in kaart gebracht.
Ernst
Hoewel het aantal ongevallen in werkelijkheid hoger zal liggen dan de cijfers beweren, valt de ernst van het letsel vaak mee. Sewdajal: “Het overgrote deel van deze 1.169 geregistreerde bedrijfsongevallen, zo’n 844, betrof kleine ongelukjes zonder ernstige consequenties. Voor het bedrijf is het vervelend, omdat ze iemand een paar dagen moeten missen. Maar verder is er niet zo veel aan de hand. Denk bijvoorbeeld aan snijwondjes, of iemand die uitglijdt en valt. Bij het bacovenbedrijf SBBS gebeurt dat vaak. Daar wordt veel gesjouwd met bananen, dan kan het gebeuren dat iemand op de grond valt. Zo iemand is dan een paar dagen uit de running.” De directie van SBBS was niet bereid commentaar te geven, maar wil nog wel kwijt dat ‘veel van de ongevallen waarschijnlijk ook geënsceneerd zijn om een dag vrij te kunnen krijgen’.
Bijna de helft van de ongevallen in Suriname, tot en met september vijfhonderd, gebeurde in de landbouw-, bosbouw- en visserijsector.
Slordigheid
Bij het ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij (LVV) is hier echter niet veel over bekend. “We weten wel dat dit voornamelijk kleine ongelukjes zijn”, bevestigt drs. Edmund Rozenblad de woorden van Sewdajal. Rozenblad, onderdirecteur Veeteelt van het ministerie van LVV, legt uit: “Dit komt vooral door slordigheid, zoals het niet goed naleven van veiligheidsmaatregelen bijvoorbeeld. Hier zou door werkgevers strenger op toegezien moeten worden, maar ook werknemers zelf moeten er beter op letten. Maar dat de meeste bedrijfsongelukken in Suriname binnen onze sector gebeuren, daar was ik niet van op de hoogte. Het is wel goed om te weten, dan kunnen we er iets aan gaan doen.” Vooralsnog is er geen overheidsbeleid om dit hoge aantal ongevallen binnen deze sector terug te dringen.
Een andere sector waarin veel mis gaat is de bouw. Hoewel het aantal ongevallen lager ligt dan in de landbouw, zijn binnen deze sector in 2008 verreweg de meeste mandagen verloren gegaan: bijna zeventigduizend. Dit is bijna de helft van het totaal aantal verloren mandagen in heel Suriname. Anthony Wong is de voorzitter van de Algemene Aannemers Vereniging (AAV). Volgens hem wordt dit vooral veroorzaakt doordat er door veel bouwbedrijven geen goede voorzorgsmaatregelen worden genomen. “Vooral in de huis- en utiliteitsbouw gaat veel mis. Dit komt door onverschilligheid. Bij laagbouw worden de risico’s vaak onderschat. Dit soort klussen wordt vaak als routine gezien, er is sprake van onverschilligheid. We drukken bouwvakkers op het hart een bodyharnas te dragen wanneer ze hoog moeten werken, zodat ze niet kunnen vallen. Helaas houdt niet iedereen zich hier aan. Dat vinden ze niet lekker zitten, of het is te duur. Vooral Chinese werkers vallen wel eens van een bouwsteiger.”
Net als LVV-onderdirecteur Rozenblad kent ook coördinator van de Veiligheidsinspectie Johan Macnack de cijfers niet. Hoe het komt dat het aantal bedrijfsongevallen al vijf jaar stijgt, is volgens hem ook niet bekend bij de Veiligheidsinspectie. Hij kan wel vertellen wat er wordt gedaan om deze cijfers omlaag te krijgen: “Vanuit de Veiligheidsinspectie geven we teach-ins aan bedrijven. We leren ze hoe je het werk veiliger kunt maken en leggen uit waarom dat nodig is. Het gaat dan vaak om relatief simpele veiligheidsvoorschriften zoals het gebruik van een veiligheidskap. Wanneer we zien dat ergens veel ongevallen voorkomen gaan we daar op af, maar we gaan ook op aanvraag bij bedrijven langs. Als we merken dat een bouwbedrijf zich herhaaldelijk niet aan veiligheidsvoorschriften houdt kunnen we besluiten zo’n bedrijf te sluiten.”
Oplossingen
Macnack zoekt de oorzaak van veel bedrijfsongevallen bij de koppigheid van werknemers en werkgevers. “Werknemers willen zich vaak niet aan veiligheidsmaatregelen houden. Veiligheidskleding vinden ze te heet, dus trekken ze het niet aan. Werkgevers zouden er strenger op moeten letten dat dit toch gebeurt, maar ook zij stellen zich vaak nonchalant op. De veiligheidsinspectie ziet er ook op toe dat veiligheidsmaatregelen in acht worden genomen, maar wij hebben niet genoeg mankracht om voldoende te kunnen controleren. Als we het aantal bedrijfsongevallen echt willen terugdringen moeten we er eerst achter komen wat er misgaat. Dat weten we nu niet. Om hier achter te komen zouden we beter moeten samenwerken met werkgevers.”
Hier is Wong het mee eens. De AAV-voorzitter pleit voor een betere samenwerking tussen particuliere bedrijven en de overheid, maar verwijt deze laatste hier niet aan mee te willen werken. “Bij het ministerie van Arbeid, Technologische ontwikkeling en Milieu (ATM) lopen te veel mensen rond met te weinig expertise. Consultants die er zelf geen verstand van hebben. Binnen het bedrijfsleven zijn we al veel verder gevorderd in deze kennis, en dat zorgt er voor dat de mensen bij het ministerie zich geïntimideerd voelen door de betere expertise die wij hebben. Daarom willen ze niet samenwerken.”
De nadruk van het ministerie ligt volgens de voorzitter van de belangenvereniging ook verkeerd: “Zij gebruiken hun macht en dreigen bedrijven die zich niet aan regels houden te sluiten, terwijl het beter zou zijn als ze zouden helpen zoeken naar oplossingen.”
Nu populair
