Luid getoeter, slalommen langs kuilen in het wegdek en honden die agressief naar je blaffen. Dat is wat een fietser meemaakt in Suriname. Automobilisten lijken de fietsers liever kwijt dan rijk te zijn. Geschreeuw uit de auto of met enige handgebaren passeren ze de indringers die noodgedwongen op de rijbaan moeten fietsen. Maar ondanks het ongerief houdt een groep fietsers stug vol.
Het straatbeeld is in de afgelopen jaren sterk veranderd. Een paar jaar geleden zag je nog regelmatig kinderen op de fiets. Tegenwoordig is dat vooral in de stad een zeldzaam beeld geworden, in de districten zie je nog wel regelmatig koters op een tweewieler. Door een forse toename van automobilisten in het verkeer lijkt fietsen alleen nog maar weggelegd voor waaghalzen. Zo word je bij een tochtje over de Kwattaweg op gevaarlijke wijze ingehaald door andere weggebruikers. En autobestuurders weten vaak sneller hun claxon te vinden dan hun rem. Een fietser moet niet alleen alert zijn op de andere weggebruikers, maar ook goed letten op verzakkingen of hopen met afval op het fietspad. De zes fietspaden die in de stad zijn aangelegd, worden amper onderhouden en zijn daardoor in slechte staat. Als je even om je heen kijkt, kan je zo in een kuil kletteren. Op de rijbaan langs het autoverkeer fietsen, is niet altijd beter. De smalle wegen verlenen weinig ruimte.
In 2009 zijn er 113 mensen omgekomen in het verkeer. Zes daarvan waren fietsers. De ongelukken werden meestal veroorzaakt door automobilisten die geen voorrang verleenden. Een relatief laag aantal slachtoffers, maar dat ligt vooral aan het feit dat steeds minder mensen de fiets pakken.
Stagiaires
Ludwig Junker heeft al sinds 1956 zijn fietswinkel aan de Klipstenenstraat. Een fietswinkel kan je het nog amper noemen. Hoewel dat het wel is geweest. “Ik reis veel en in het buitenland doe ik graag aan windowshoppen. Wanneer ik iets leuks zie wat nog niet in Suriname wordt verkocht, neem ik het mee.” En dat is te zien. Achter Junker ligt een walhalla aan schroefjes, draden en fietsonderdelen.
Er is geen lege plek te vinden in de winkel. Overal liggen, hangen of staan artikelen. Achter de toonbank zijn stellages opgesteld, gevuld met kartonnen doosjes. Op het karton is getekend wat er in zit. De overvolle winkel is daarmee toch enigszins geordend. Voor Junker liggen onderdelen op een theedoek, daarnaast wat gereedschap. Hij is bezig met gekleurde kralen, zijn nieuwste aanwinst. “Er komen hier veel huisvrouwen en dan vragen ze mij naar allerlei artikelen. Wanneer ik het dan van achter de toonbank vandaan tover, zijn ze zo blij. Hartverwarmend is het”, zegt Junker, terwijl hij zijn hand op zijn hart legt.
“Ik verkoop mijn fietsen vooral aan stagiaires, omdat ze de fiets mogen terugbrengen wanneer ze weer weggaan. Laatst was ik uitgenodigd op een feestje van Nederlandse stagiaires aan wie ik fietsen had verkocht”, glundert de 84-jarige eigenaar. Dat de drukte in het verkeer is toegenomen, merkt Junker ook. “Ik heb al erg lang niet meer gefietst. De kranten staan vol met ongelukken. Toch zijn het nooit toeristen of stagiaires die betrokken raken bij een ongeluk. Maar ja, je moet ook de verkeersregels kennen voordat je deelneemt aan het verkeer.”
Dat Junker het verkeer niet meer zo veilig vindt, wordt bevestigd door de manier waarop hij naar zijn werk gaat. “Ik woon hier dichtbij maar ik ga elke dag met de taxi naar mijn winkel.” Maar niet voor lang meer. “Ik ga ermee stoppen. Het liefst zo snel mogelijk, ook al ga ik mijn klanten missen. Mijn leeftijd gaat parten spelen.”
Fietsverhuur
Etto Paulus runt het verhuurbedrijf Fietsen in Suriname en is bezig met het opzetten van een fietsersbond. “Ik heb altijd al gefietst. Toen ik de middelbare school had afgerond, kreeg ik van mijn peetvader een fiets. Ik was er erg blij mee. ’s Avonds zette ik deze zo neer dat ik hem vanaf mijn bed kon zien”, lacht Etto. Zijn liefde voor fietsen is niet overgegaan. “Ik heb wel eens een ongeluk gehad. Ik werd aangereden door een bus omdat de chauffeur vond dat ik in de weg stond. Maar dat weerhoudt mij er niet van om te fietesen. Integendeel zelfs.”
Zijn fietsverhuurbedrijf is vooral bekend onder Nederlandse toeristen en sta-
giaires. “Surinamers fietsen amper. Dat heeft met twee dingen te maken. Ten eerste zijn de fietsen hier van slechte kwaliteit. Dus wanneer je investeert in een fiets kan die binnen een paar maanden al weer stuk zijn. Daarnaast is het verkeer erg druk. Het grappige is dat ik Surinamers daar wel over hoor klagen, maar de toeristen en buitenlandse sta-giaires juist minder.”
Fietsen in Suriname geeft daarom tips mee aan de verhuurders. Zo worden ze geattendeerd op de kuilen in de weg, dat ze links moeten rijden en dat automobilisten niet altijd rekening met ze houden. “We geven wel tips maar geen waarschuwingen. Je kunt goed fietsen in Suriname maar je moet op een aantal dingen voorbereid zijn. Ik doe mijn best om onze klanten niet met een paniekerig gevoel de weg op te sturen. Ik waarschuw ze wel, maar zonder ze angst aan te jagen.”
De faciliteiten voor fietsers in de stad laten veel te wensen over. “Er zijn amper fietspaden en wanneer die er wel zijn, worden ze niet onderhouden. Fietsers kunnen ook moeilijk hun fiets stallen want er zijn geen fietsenrekken. Als er al rekken zijn dan doen ze je voorwiel meer kwaad dan goed.”
Fietsersbond
Etto vindt het lot van de fietser belangrijk en heeft daarom, samen met anderen uit de sector, een fietsersbond opgericht. “Als de overheid achter blijft in haar verantwoordelijkheden, moet je krachten bundelen om iets te kunnen veranderen. De Surinaamse Fietsersbond is helaas niet veel verder gekomen dan brainstormen. Toen we onze eerste activiteit wilden opzetten, gaven velen niet thuis. Alleen kan ik het echter niet doen, daarbij heb ik hulp nodig.”
De bond wil activiteiten organiseren en investeren in fietsfaciliteiten. “Het zou goed zijn wanneer kinderen op school fietsles krijgen. Nu wordt ze alleen het oversteken bijgebracht. Veel kinderen kunnen niet fietsen en dat is jammer. In de districten zie je mensen, en vooral kinderen, veel meer fietsen omdat ze daar meer ruimte hebben. In Commewijne staat het voor elke basisschool vol met fietsen.”
Fietswinkels laten weten dat de verkoop stabiel is. Radji Enterprise N.V. aan de Verlengde Mahonielaan verkoopt al zestien jaar fietsen. Ondanks de toename van het autoverkeer neemt de verkoop van de rijwielen niet af. Juist de kinderfietsen doen het goed. De fiets is voor kinderen nog vaak een hebbeding.
Etto: “In de afgelopen zes maanden zijn tienduizend auto’s verkocht. Dat is een absurd hoog aantal. Ik vind dat de overheid dat een halt moet toeroepen. Wanneer er bijvoorbeeld een quotum zou komen op het aantal auto’s dat verkocht mag worden, kan er meer aandacht worden besteed aan de fiets. De overheid beseft niet welke voordelen een fiets allemaal met zich meebrengt. De Surinaamse wegen lijken uit te schreeuwen: ‘Wij willen die fietsers hier niet’. Als een fietser door de Domineestraat rijdt, wordt hij overvallen door de vele uitlaatgassen. Een beter fietsbeleid zou helpen om Suriname schoner en groener te maken. Het moet niet alleen draaien om de welvaart maar ook om het welzijn van de gemeenschap.”
Dat het straatbeeld in de stad alleen gesierd wordt door auto’s is volgens Etto de omgekeerde wereld. “Ik vind het jammer dat mensen stoppen met fietsen vanwege het toenemende autoverkeer. Nu houden fietsers rekening met de auto’s maar als er meer mensen gaan fietsen, moeten de automobilisten wel rekening gaan houden met de fietsers.”
In de volgende straten zijn fietspaden aangelegd:
– Van ‘t Hogerhuisstraat
– Johan Adolf Pengelstraat
– Willem Campagnestraat
– Coesewijnestraat
– Martin Luther King (Highway),
vanaf Menckendam tot aan
Paranam
– Indira Gandhiweg, vanaf de
rotonde te Latour tot aan
Lelydorp
Nu populair
